Laatste nieuws coronacrisis

Theaters in België mogen tóch open na uitspraak Raad van State

In dit blog lees je het laatste nieuws over het coronavirus in binnen- en buitenland. Wil je via de mail op de hoogte blijven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven.

Dit jaar opnieuw de helft minder treinreizigers dan voor de pandemie

Dit jaar hebben opnieuw fors minder mensen de trein genomen ten opzichte van voor de pandemie. De NS verwacht slechts 48 procent van het aantal reizigers uit 2019 te vervoeren, blijkt uit een dinsdag gepubliceerde eindejaarsprognose. Daarmee is het aantal treinreizigers in vergelijking met 2020 (45 procent) vrijwel gelijk gebleven.

De invloed van coronamaatregelen is duidelijk in de reizigerscijfers terug te zien. Nadat in mei het advies om alleen in noodgevallen met het openbaar vervoer te reizen werd opgeheven, bereikte het aantal reizigers een piek van 72 procent ten opzichte van mei 2019.

Toen de coronabesmettingen rond oktober weer toenamen, begonnen ook de reizigersaantallen weer terug te lopen. Sinds het begin van de lockdown op 19 december vervoert de NS nog zo’n 45 procent van het aantal in dezelfde periode van 2019.

Halverwege december maakte de NS bekend tijdelijk treinen te schrappen op trajecten die door de avondlockdown rustig waren. Op acht trajecten werden extra treinen en nachttreinen geschrapt en op elf trajecten gaat sindsdien de avonddienstregeling eerder in. De NS vervoerde naar eigen zeggen „nog geen vijftien reizigers per honderd zitplaatsen” in de geschrapte treinen.

Lees ook: Het jaar van NS-baas Marjan Rintel: (opnieuw) blijven rijden met minder reizigers

Theaters in België mogen tóch open na uitspraak Raad van State

Theaters in België hebben dinsdag een juridische overwinning behaald. Dat de cultuursector sinds zondag gedwongen dicht moet om het aantal coronabesmettingen in te dammen is „disproportioneel”, heeft de Belgische Raad van State dinsdag bepaald.

De regering heeft volgens het arrest onvoldoende aangetoond dat het openhouden van theaters en andere culturele instellingen een gevaar vormt voor de volksgezondheid. Hierdoor is een gedwongen sluiting niet gerechtvaardigd. In de praktijk betekent de uitspraak dat theaters en culturele evenementen per direct weer (maximaal tweehonderd) gasten mogen ontvangen, mits bezoekers vaste zitplaatsen hebben en mondkapjes dragen.

De klager was een medewerker van een theatervoorstelling en de Raad van State heeft zich specifiek over die zaak uitgesproken. In eerste instantie leek het er daardoor op dat bioscopen alsnog dicht moesten blijven, maar naar aanleiding van het arrest hebben de verantwoordelijk ministers de sluiting van de gehele cultuursector - inclusief bioscopen - dinsdag teruggedraaid.

Afgelopen zondag heeft de Belgische regering nieuwe coronabeperkingen doorgevoerd, onder meer voor de culturele sector. Dat cafés en restaurants wél mogen openblijven, schoot sommigen in het verkeerde keelgat. Duizenden cultuurliefhebbers gingen afgelopen weekend in Brussel de straat op om te protesteren tegen het „jojo-beleid”.

In België is het aantal positieve tests sinds een piek eind november overwegend gedaald. Wel is het aantal Omikrongevallen de afgelopen weken in rap tempo toegenomen. Ruim de helft van het aantal nieuwe coronagevallen in België is veroorzaakt door die variant.

Aanvulling (28 december 2021): Leden van het Belgische kabinet hebben later op de avond de sluiting van bioscopen teruggedraaid. Dat is hierboven aangevuld.

Darter Michael van Gerwen test positief en moet WK verlaten

Professioneel darter en drievoudig wereldkampioen Michael van Gerwen is positief getest op het coronavirus en moet daarom het WK in Londen verlaten. Hij zou deze dinsdagavond spelen in de derde ronde tegen de Brit Chris Dobey.

Van Gerwen is niet de eerste Nederlandse darter die positief test tijdens het WK; datzelfde gold eerder voor Vincent van der Voort en Raymond van Barneveld. Ook Van der Voort kon daardoor niet in actie komen in de derde ronde, terwijl Van Barneveld pas positief werd getest nadat hij al was uitgeschakeld.

Michael van Gerwen zou in Londen nauw in contact zijn geweest met Van der Voort. Ondanks de opmars van de Omikronvariant in het Verenigd Koninkrijk mag er wel publiek aanwezig zijn in de zaal van Alexandra Palace waar het WK plaatsvindt.

De Nederlanders Martijn Kleermaker en Dirk van Duijvenbode zitten wel nog in het toernooi en hebben beiden de kwartfinales behaald.

Drievoudig wereldkampioen Michael van Gerwen in actie op het WK Darts 2021 in Londen. Foto PA Images / Alamy / ANP

Aantal gezette boosterprikken vorige week bijna verdubbeld

Afgelopen week zijn er 1,16 miljoen boosterprikken gezet, meldt het Rijksinstituut voor Milieu en Volksgezondheid (RIVM). Dat is bijna evenveel als in de twee voorgaande weken bij elkaar, waarmee het tempo van het aantal boostervaccinaties tegen het coronavirus bijna is verdubbeld.

In totaal hebben nu 3,12 miljoen mensen een extra prik gekregen; dat komt neer op zo’n 20 procent van alle volwassenen. Het RIVM deelt nog geen overzicht van de verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen.

Dinsdag zijn voor het eerst ook dertigers uitgenodigd voor een boostervaccinatie. Iedereen die geboren is in 1981 en 1982 kan een afspraak maken. Het demissionaire kabinet kondigde begin december aan dat iedere volwassene die dat wil in de tweede helft van januari een boostervaccinatie kan hebben gehad. Nederlanders worden van oud naar jong opgeroepen om zich te laten vaccineren.

Om de boostercampagne te versnellen krijgen de GGD’s hulp van onder anderen militairen, huisartsen en medewerkers van het Rode Kruis. Er kan volgens het kabinet opgeschaald worden tot over de 1,5 miljoen boosterprikken per week.

Er waren in de afgelopen week ongeveer 8.500 mensen die zich voor het eerst lieten vaccineren. Dat is het laagste aantal eerste prikken sinds de vaccinatiecampagne vorig jaar begon. Het kabinet hoopt twijfelaars over de streep te trekken met het nieuwe Novavax-vaccin, dat vanaf eind februari zal worden geleverd.

Daling coronacijfers zet door, maar afname gaat steeds minder snel

De coronacijfers in Nederland dalen nog steeds, maar de afname gaat steeds minder snel. Dat meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dinsdag. De afgelopen zeven dagen namen ziekenhuizen 26 procent minder coronapatiënten op dan een week eerder. Het aantal coronagevallen op de IC’s daalde met een kwart.

Het RIVM registreerde in de afgelopen zeven dagen 84.398 positieve coronatests. Dat is 11 procent minder dan de week ervoor. Het aantal nieuwe besmettingen daalde in de weken daarvoor sneller; met respectievelijk 18,6 en 21,3 procent. De daling in het aantal nieuwe besmettingen zet dus door, maar gaat wel steeds langzamer.

Het reproductiegetal, dat aangeeft hoe snel het coronavirus zich in Nederland verspreidt, staat op 0,9. Dit wijst op een lichte daling. Het RIVM denkt dat met de dominantie van de Omikronvariant het getal in de komende weken weer gaat stijgen.

Het afgelopen etmaal werden 9.213 positieve tests geregistreerd. Dat is het laagste aantal sinds 3 november, maar volgens het RIVM valt het cijfer lager uit door een technische storing.

Er werden de afgelopen 24 uur 75 meldingen gedaan van sterfgevallen als gevolg van Covid-19. Vijftig daarvan kwamen uit de provincie Zeeland en zijn afgelopen november al gestorven. Hun overlijden is nu alsnog geregistreerd. Waarom deze sterfgevallen zo laat pas zijn doorgegeven, is niet bekend.

Omikronvariant dominant in Nederland

De Omikronvariant van het coronavirus is dominant geworden in Nederland, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De Deltavariant is verdrongen naar de tweede plaats, nu het bij meer dan de helft van de vastgestelde besmettingen om Omikron gaat.

Volgens het RIVM zal de snelle verspreiding van de Omikronvariant „de komende tijd tot extra besmettingen leiden, waardoor ook het aantal ziekenhuisopnames weer zal toenemen”. Daarbij moeten de nieuwe maatregelen die op 19 december zijn ingegaan „bijdragen aan het zoveel mogelijk beperken van de extra druk op de zorg”.

Voorlopige cijfers uit het Verenigd Koninkrijk lijken uit te wijzen dat de Omikronvariant minder ernstige ziekte veroorzaakt dan de Deltavariant, maar vanwege de snelle verspreiding vrezen beleidsmakers toch een toename van het aantal ziekenhuisopnames.

Huisartsen zetten vanwege de opmars van de Omikronvariant boosterprikken bij Hockeyclub HDM in Den Haag. Foto Ramon van Flymen/ANP

Rechter: Hilversums zwembad hoeft voor zwemles geen coronapas te controleren

Een zwembad in Hilversum hoeft de coronapassen van ouders die hun kind naar zwemles komen brengen niet te controleren. Dat heeft de rechtbank Midden-Nederland dinsdag bepaald.

Sinds 6 november is het voor iedereen boven de 18 jaar oud verplicht om een geldig coronatoegangsbewijs te laten zien om bij een binnensportlocatie toegelaten te worden. De eigenaar van zwembad ’t Gooische Bad in Hilversum weigerde dit, waarop de burgemeester het zwembad nogmaals sommeerde om alleen publiek vanaf 18 jaar met een geldig coronatoegangsbewijs toe te laten. Het zwembad kreeg ook een dwangsom opgelegd van 2.500 euro per geconstateerde overtreding, met een maximum van 10.000 euro. De eigenaar tekende daar bezwaar tegen aan en stapte naar de rechter.

Volgens de voorzieningenrechter kan er voor het zwembad een uitzondering gemaakt worden, omdat „het hoofddoel van zwemles onderwijs is en geen sport”. Het zwembad is daarmee geen binnensportlocatie en dus hoeft de coronapas er ook niet gecontroleerd te worden.

Brancheorganisaties lieten begin november al weten geen QR-codes van bezoekers en leerlingen te gaan controleren. Een woordvoerder van de rechtbank kan niet zeggen of de uitspraak voor hen ook gevolgen heeft. „De voorzieningenrechter heeft echt alleen gekeken naar de situatie tussen de gemeente Hilversum en dit zwembad.”

Lees ook: Controle op QR-code bij het zwembad leidt tot wrevel

Effect maatregelen nog niet terug te zien in druk op ziekenhuizen

De strengere coronamaatregelen die sinds 14 december gelden en de lockdown die op 19 december werd ingevoerd hebben er nog niet voor gezorgd dat de druk op de Nederlandse ziekenhuizen afneemt. Op dit moment zijn er 46 procent minder operatiekamers in gebruik dan normaal. Een week eerder was dit nog 40 procent. Dat meldt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) dinsdag.

De extra daling heeft waarschijnlijk met de kerstperiode te maken, schrijft de NZa. Dan worden er normaal gesproken minder operaties uitgevoerd. Van de 73 ziekenhuizen in Nederland kunnen er momenteel 21 volgens de NZa niet alle kritieke planbare zorg binnen de vereiste zes weken leveren. De afgelopen weken schommelt tussen de 20 en 21.

Alle ziekenhuizen hebben nog steeds planbare zorg, zoals knie- en heupoperaties, afgeschaald. Dit is al sinds 30 november zo. Bij 37 ziekenhuizen wordt helemaal geen planbare zorg meer gegeven. De ziekenhuizen doen dit om acute zorg en zorg die binnen 24 uur moet worden verleend om gezondheidsschade te voorkomen te kunnen blijven bieden.

Aantal coronapatiënten in ziekenhuizen blijft nagenoeg gelijk

Dinsdag liggen er 1.992 coronapatiënten in de ziekenhuizen, een afname van vijf ten opzichte van de dag ervoor. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Op de intensive care worden momenteel 521 coronapatiënten behandeld, dat zijn 12 patiënten minder dan op zondag.

Het aantal ziekenhuisopnames neemt sinds de piek van 30 november (2.845) mondjesmaat af.

Nederlanders opnieuw massaal op weg naar Antwerpen

NS waarschuwt dinsdagochtend dat het in de internationale trein naar Antwerpen en Brussel zo druk is dat het „onmogelijk” is om voldoende afstand te houden. Ook de ANWB meldt „extra drukte” op de wegen rond Breda en Antwerpen. De drukte wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door Nederlanders die de grens oversteken, omdat in België winkels en de horeca wel open zijn. Ook maandag en in de dagen voor Kerst reden er opvallend veel auto’s met Nederlandse nummerplaten door het centrum van Antwerpen.

De Belgen zien de Nederlanders niet graag komen. De Antwerpse gouverneur Cathy Berx noemde de instroom van Nederlanders op de Vlaamse Radio 1 maandagavond „niet erg sociaal, niet erg solidair en echt niet verstandig”. Ze erkent echter dat ze geen „juridische instrumenten” heeft om Nederlanders uit haar provincie te houden.

De Belgische viroloog Marc Van Ranst denkt dat de winkelende Nederlanders met hun gereis over de grens de zorg in eigen land meer zullen belasten. „Ze kunnen hier [in België] geïnfecteerd worden, naar huis gaan en daar opgenomen worden als ze ernstig ziek zijn”, zegt hij tegen de Vlaamse krant Het Nieuwsblad. „Anderzijds moeten we niet vrezen dat ze plots de omikronvariant massaal naar hier gaan brengen, want daar hebben we er evenveel van. Maar het moet wel binnen de perken blijven.”

Het is sinds het begin van de lockdown aanzienlijk drukker in Antwerpen. Dit is de winkelstraat Meir op 22 december. Foto Rob Engelaar/ANP

Eerste dertigers opgeroepen voor boosterprik

De eerste dertigers kunnen vanaf dinsdag een afspraak maken voor een boostervaccinatie tegen het coronavirus. Dat heeft demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) bekendgemaakt. Mensen uit de geboortejaren 1981 en 1982 kunnen via www.coronavaccinatie-afspraak.nl een prik inplannen.

In de tweede helft van januari kan iedere volwassene die dat wil een boostervaccinatie hebben gehad, kondigde het demissionaire kabinet begin december aan. Nederlanders worden op leeftijdsvolgorde, van oud naar jong, opgeroepen.

De Nederlandse vaccinatiecampagne kwam in vergelijking met de rest van Europa langzaam op gang. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk begonnen al in september met boosteren. In Nederland werden de eerste boosterprikken halverwege november gezet. Vanwege de opkomst van de Omikronvariant besloot het demissionaire kabinet de vaccinatiecampagne te versnellen.

Twitter avatar hugodejonge Hugo de Jonge De eerste dertigers mogen. 1981 en 1982 zijn aan de beurt. Maak de afspraak voor de #oppepprik online.
🕚 Vanaf 11:00 uur via:
💻 https://t.co/atuKEXyXpm
💡 Zie voor uitleg: https://t.co/PbayVuQaoV
ℹ️ Lees meer en zie altijd welk jaar aan de beurt is op: https://t.co/oKdX3cjU4C https://t.co/o1EiB1RXKH

Duits hof: bescherm gehandicapten voor triage

Duitsland moet ervoor zorgen dat mensen met een beperking of onderliggend lijden niet worden benadeeld door triage tijdens pandemieën. De wetgever moet nu duidelijke voorwaarden voor triage in de wet opnemen om te voorkomen dat deze groep niet door mogelijke triage kan komen, zo heeft het Duitse constitutioneel gerechtshof dinsdag bepaald, meldt weekblad Der Spiegel. Negen personen met een beperking en ander onderliggend lijden dienden vorig jaar een klacht in bij het gerechtshof, uit vrees dat ze aan het kortste eind zullen trekken in het geval dat ziekenhuizen noodgedwongen overgaan op coronatriage.

Vooralsnog is het in Duitsland zo dat kwetsbaarheid door aangeboren beperkingen en onderliggend lijden wordt meegenomen als risicofactor bij triage. Dat blijkt uit klinisch-ethische aanbevelingen die door de Duitse belangenvereniging voor intensive care en spoedeisende geneeskunde zijn opgesteld. De klacht bij het hooggerechtshof was gericht op deze aanbevelingen. Die stellen juridisch weinig voor, bepaalde het hof dinsdag. De wetgever moet nu zelf voorwaarden formuleren en deze in de wet opnemen, aldus de hoogste rechtbank van Duitsland.

Triage houdt in dat artsen moeten kiezen welke patiënten gered worden wanneer de instroom van (corona)patiënten niet meer beheersbaar is door een gebrek aan IC-bedden. Vooralsnog is een dergelijke situatie niet aan de orde in Duitsland. In Nederland kwam toenmalig minister Tamara van Ark (Medische Zorg, VVD) in januari met een wetsvoorstel dat ziekenhuizen verbiedt om jonge patiënten voorrang te geven op ouderen in het geval Nederlandse ziekenhuizen overgaan op triage. Een meerderheid van de Tweede Kamer was tegen, omdat het niet voorbij wilde gaan aan de expertise van artsen.

Een coronapatiënt wordt behandeld op een IC-afdeling van een Duits ziekenhuis. Foto Ronny Hartmann/AFP

Baankansen starters boven niveau voor pandemie, kloof tussen laag- en hoogopgeleiden groeit

De kans dat een starter op de arbeidsmarkt een baan vindt is na de tweede lockdown gemiddeld iets groter dan deze voor de coronapandemie was. De baankansen van hoogopgeleiden liggen op dit moment tot 2,2 procentpunt hoger dan voor de uitbraak van het coronavirus, voor laagopgeleiden die een eerste baan zoeken is het juist moeilijker geworden werk op niveau te vinden. Dat blijkt dinsdag uit een rapport van SEO Economisch Onderzoek en het Verwey-Jonker Instituut.

Vooral in het onderwijs, de zorg en bij de overheid gaan jongeren vaker aan de slag. De kans op een baan in sectoren die economisch hard door het virus getroffen zijn, zoals de horeca en de toerismebranche, is afgenomen. Zeker 23.000 jongeren hebben door de pandemie hun toetreding tot de arbeidsmarkt uitgesteld: zij zijn langer blijven studeren. Vooral in het hbo en het mbo daalde het aantal jongeren dat vroegtijdig stopt met studeren om te gaan werken.

Voor het onderzoek is een analyse gemaakt van de kansen op de arbeidsmarkt van honderdduizenden jongeren tussen de 16 en 30 jaar. Het gaat om een tussenmeting, het eindrapport volgt in de zomer van 2022. De gevolgen van de huidige coronamaatregelen zijn nog niet in deze analyse meegenomen, de impact van de nieuwe lockdown zal pas later duidelijk worden, zo schrijven de onderzoekers.

Verviervoudiging besmettingen op Curaçao, Aruba, Sint Maarten, Bonaire en Saba

Het Caribisch deel van het Koninkrijk registreerde de afgelopen week een verviervoudiging van het aantal coronabesmettingen in vergelijking met de week ervoor. Dat meldt persbureau ANP dinsdag. Curaçao, Aruba, Sint Maarten, Bonaire en Saba maakten maandag melding van 2.879 nieuwe coronagevallen, tegenover 672 de week ervoor. De Omikronvariant van het virus is officieel alleen op Curaçao en Aruba vastgesteld.

De grootste toename is op Curaçao (van 232 naar 1.511) en Aruba (van 267 naar 1.105). Sint Eustatius heeft al langere tijd geen melding gemaakt van nieuwe coronabesmettingen. De ziekenhuizen worden vooralsnog ontzien. In totaal liggen 22 mensen met Covid-19 in het ziekenhuis. Ook worden zes Arubaanse coronapatiënten op een IC-afdeling in Colombia behandeld.

De buitenkant van een ziekenhuis op Curaçao. Foto Prince Victor/ANP

Welkom in dit blog

In dit blog doet de NRC-redactie verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de coronacrisis in binnen- en buitenland.

Lees hier het coronablog van 27 december terug