Foto: Caribisch Netwerk

KRALENDIJK – ‘Ouderen in Caribisch Nederland leiden vaak een mensonwaardig bestaan door armoede en gebrek aan voorzieningen.’ Dat blijkt uit een onderzoeksrapport dat de Nationale ombudsman vandaag publiceert.

‘Beleid dat de bestaanszekerheid van ouderen garandeert’ moet volgens de klachtbehandelaar ‘nu prioriteit krijgen’. “Daarmee moet de overheid nú aan de slag”, zegt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen.

Schrijnende verhalen
Van Zutphen sprak voor het onderzoek met verschillende ouderen en hulpverleners in de Caribische gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. “Ik ben schrijnende verhalen tegen gekomen”, vertelt hij.

‘Het meest schokkende vind ik ouderen die niet elke dag te eten hebben’
– Nationale ombudsman Reinier van Zutphen
.

.“Zo zijn er ouderen die hun begrafenisverzekering niet meer kunnen betalen of geïsoleerd leven. Maar het meest schrijnend zijn de verhalen van ouderen die niet elke dag te eten hebben. Dat vind ik zo schokkend, dat kan niet.” Beluister hieronder het hele gesprek met Van Zutphen vanaf Bonaire.

Nationale ombudsman in telefonisch gesprek met Natasja Gibbs
Download de audio hier
.

Maatregelen minister ‘onvoldoende’
Ruim twee maanden geleden kondigde staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een Kamerbrief aan dat ‘er maatregelen getroffen zouden worden’ en de AOV-uitkering (vergelijkbaar met de AOW in Europees Nederland) ‘verhoogd zou worden in Caribisch Nederland’.

Kabinet komt na acht jaar met maatregelen voor minima

Onder druk van de Eerste Kamer kwam het kabinet  vorig jaar met maatregelen tegen armoede op de BES-eilanden. Ruim acht jaar nadat Commissie Spies hier al over aan de bel had getrokken. Lees meer hier.

Maar de maatregelen van de staatssecretaris vindt de ombudsman ‘onvoldoende concreet’. “Het is onvoldoende duidelijk welke overheid wanneer welke stappen zet en waar de regie ligt. Ook wijst alles erop dat de in de Kamerbrief aangekondigde verhoging van de AOV-uitkering niet toereikend is.”

Caribisch Nederland twee keer zo duur
Ouderen met alleen een AOV-uitkering kunnen niet of nauwelijks rondkomen en leven vaak in bittere armoede, constateert de ombudsman. “De kosten van eerste levensbehoeften zijn in Caribisch Nederland vaak bijna twee keer zo hoog als in Europees Nederland, terwijl de AOV- uitkering ongeveer gelijk is aan de Nederlandse AOW.”

Boodschappen op Bonaire duurder dan in Nederland

In 2015 deed Caribisch Netwerk een vergelijkingsonderzoek tussen de supermarktprijzen op Bonaire en Nederland. Hoe groot die verschillen toen waren lees je hier.

“Woonlasten zijn hoog en boodschappen duur. Verse groente en fruit zijn voor veel ouderen niet te betalen. En ouderen die recht hebben op bijvoorbeeld bijzondere onderstand (vergelijkbaar met de Nederlandse bijzondere bijstand) weten dat lang niet altijd door een gebrek aan armoedepreventie. Daardoor belanden zij nog sneller onder de armoedegrens.”

‘Caribische tafel’ noodzakelijk
De snelle oplossing ligt volgens de ombudsman onder andere in de vorm van een zogenaamde ‘Caribische tafel’. “Daarbij moeten alle afdelingen met een taak binnen Caribisch Nederland aansluiten, onder leiding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties”.

‘Laten we niet verzanden in gedoe en bureaucratie, mensen moeten eten’
– Nationale ombudsman Reinier van Zutphen
.

“Overheidsinstanties gaan nu te veel uit van hun eigen taken, bevoegdheden en budgetten”, zegt Van Zutphen. “Ze beseffen onvoldoende dat hun beleid samenkomt bij kwetsbare ouderen in Caribisch Nederland.”

Doelgroep betrekken bij beleid
De ombudsman vindt dat de overheid veel meer door de bril van die groep naar de leefsituatie op de verschillende eilanden moet kijken. Hij pleit er daarom voor om ouderen en hulpverleners proactief te betrekken bij het ontwikkelen van beleid.

Van Zutphen is nu op Bonaire waar hij woensdag met vertegenwoordigers van de overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties in gesprek gaat over het onderzoeksrapport Oog voor Ouderen in Caribisch Nederland.

Reinier van Zutphen – Foto: Arenda Oomen

Meer onderzoeken onderweg

Het onderzoeksrapport ‘Oog voor Ouderen in Caribisch Nederland’ is de eerste in een serie van onderzoeken van de Nationale ombudsman naar armoede in Caribisch Nederland. Er volgen nog onderzoeken naar armoede onder alleenstaande ouders en onder jong volwassenen in Caribisch Nederland.

Eind 2020 verwacht de ombudsman Reinier van Zutphen op basis van deze drie onderzoeken een visie uit te brengen op armoede in Caribisch Nederland.