‘Of Nederland eruit gaat komen met de eilanden? Dat is de duizend-miljoen-eurovraag’
Curaçao, Aruba en Sint Maarten zijn fel gekant tegen de strenge voorwaarden die Nederland stelt aan nieuwe financiële hulp. Tegelijkertijd hebben de drie Caribische landen het geld hard nodig. Bonje in het koninkrijk dus, komt dat wel goed? We vragen het correspondent Kees Broere op Curaçao.
Hoe is de stemming op Curaçao nu de toeristen weer mogen komen?
‘Bedenk dat ongeveer 16 duizend werkenden op een beroepsbevolking van 70 duizend zielen op Curaçao afhankelijk zijn van het toerisme. Op het eiland is maar één persoon overleden aan corona, een man die uit Nederland was gekomen. Er zijn nu geen besmettingen meer. Aan de andere kant zijn de economische impact van de lockdown en de internationale toeristenstop rampzalig. Operatie geslaagd, patiënt overleden, noemde ik dat eerder. Mensen zijn blij dat er sinds 1 juli alweer meer dan 2.600 toeristen zijn gearriveerd, al is het een druppel op een gloeiende plaat.’
Nederland springt toch bij?
‘Nederland geeft zonder voorwaarden voedselhulp van ongeveer 16 miljoen euro. En Nederland gaf al twee keer eerder voor tientallen miljoenen euro’s liquiditeitssteun. Steeds meer mensen op Curaçao zijn afhankelijk van de voedselbank. Een bijstandsuitkering is hier heel laag en de prijzen voor bijvoorbeeld voedsel liggen niet lager dan in Nederland, omdat bijna alles wordt geïmporteerd. Maar aan het hulppakket dat nu voorligt, dat bij elkaar tot bijna een miljard euro kan oplopen, stelt Nederland de harde voorwaarde dat er hervormd moet worden. Het waren tot nog toe zachte leningen. Pas over twee jaar zou het afbetalen daarvan moeten beginnen en er is geen rente.’
Wat zijn de grootste bezwaren?
‘Het is fundamenteel. Hoe autonoom zijn de eilanden nog als ze instemmen met het Nederlandse pakket? Dat is de vraag die voorligt. En dan gaat het ook nog over de Nederlandse presentatie. Maandag kreeg de politiek hier een document overhandigd van 218 pagina’s met uitgewerkte voorstellen en voorwaarden. De eilanden hadden het gevoel dat ze moesten tekenen bij het kruisje.
‘Daarmee gaf Nederland de politici hier een mogelijkheid om te scoren. Er werd theatraal met het document gezwaaid en er werden vergelijkingen getrokken met de koloniale tijd en de West-Indische Compagnie.
‘Het grootste pijnpunt voor de eilanden is een zelfstandig bestuursorgaan dat Nederland wil instellen. Dat zou dan zeven jaar gaan toezien op de uitvoering van de opgelegde hervormingen. Onder leiding van drie witte Nederlanders. Daarmee gaat hun autonomie het raam uit, vinden de eilanden.’
Dat gaat toch best ver? Hoe staat Nederland hier dan in?
‘Ja, dat gaat ver. Maar Nederland zegt dat het al tien jaar, sinds Curaçao, Aruba en Sint Maarten zelfstandige landen werden binnen het Koninkrijk, hamert op die hervormingen. Er wordt veel beloofd maar er gebeurt weinig in Nederlandse ogen. Het gaat bijvoorbeeld om het beter innen van belastingen en om het terugbrengen van salarisvoorwaarden van parlementariërs en ambtenaren. Maar ook om het verbeteren van het onderwijs. Deze punten zijn niet nieuw en nu zegt Nederland: we hebben tien jaar gewacht, nu moet er iets gebeuren, anders moeten we over tien jaar weer zo’n pakket regelen. Het is bovendien Nederlands belastinggeld.’
Maar kan Nederland niet beter de Curaçaose premier Rhuggenaath ook een beetje steunen? Om te voorkomen dat er bij de volgende verkiezingen weer eenzelfde soort premier wordt gekozen als de voor ambtelijke corruptie veroordeelde Gerrit Schotte?
‘In de Nederlandse optiek is Rhuggenaath inderdaad een fatsoenlijk politicus. Maar Nederland vindt ook dat hij ondanks zijn mooie beloften weinig vooruitgang heeft geboekt met hervormen. Nederland speelt het hard terwijl de drie eilanden het geld hard nodig hebben en het vrijwel nergens anders vandaankunnen halen.’
Gaat dit opgelost worden, denk je?
‘Dat is de duizend-miljoen-eurovraag. De Curaçaose en Arubaanse premier zijn naar Nederland gevlogen voor de Rijksministerraad vrijdag. De grote vraag is nu of ze tot een compromis komen en hoe. Rhuggenaath begrijpt ook wel dat hij niet al zijn glazen moet ingooien en heeft het daarom ineens over de ‘waardevolle relatie’ met Nederland.
‘Er moet een oplossing komen. Het belangrijkste is, denk ik, dat Nederland duidelijk maakt dat het een gezamenlijke inspanning is. Zo heeft Nederland het tot nog toe niet gepresenteerd en vergelijkt deze manier van doen met de manier waarop het nu binnen Europa omgaat met de zuidelijke lidstaten. De eilanden wijzen er juist op dat we samen een koninkrijk vormen. Misschien lukt het om een compromis te vinden. Het is ontzettend boeiend, deze discussie. Het gaat over de kern van de verhoudingen binnen het koninkrijk.’
Lees ook:
De harde opstelling van Nederland bedreigt de stabiliteit van zijn land, zegt de premier van Curaçao. ‘Rutte moet wel rekening houden met de haalbaarheid en de gevolgen van zijn eisen.’
Curaçao is hard geraakt door de coronacrisis. Er is hulp uit Nederland, maar alleen onder harde voorwaarden. Oftewel: bezuinigen, en niet zo weinig ook. Bij een protest tegen de plannen lopen de emoties ineens hoog op.