Het is nooit te laat om je dromen waar te maken, dat heeft Tilly (92) uit Vught wel bewezen. Samen met haar zoon Huub zeilde ze de laatste jaren van haar leven de wereld rond, met als eindbestemming Fiji. Daar is ze begin mei overleden. Huub: "De intensieve zorg was zwaar, maar het was de mooiste tijd van mijn leven."
We spreken Tilly's zoon Huub van den Broek (60) via Skype, want hij ligt met zijn catamaran voor anker bij een van de Fiji-eilanden. De verbinding valt af en toe weg, maar aan de andere kant van de wereld spreekt een man die ondanks het overlijden van zijn moeder de draad weer op probeert te pakken.
'Mooiste wat ik ooit heb meegemaakt'
"Op de slechte dagen kan ik geen foto's van haar bekijken, dat is te zwaar. Het is moeilijk geweest, zeker de laatste maanden toen ze zo intensief verzorgd moest worden. Maar ik deed het met plezier en zou het zo nog langer willen doen. Dit avontuur met haar is het mooiste wat ik ooit heb meegemaakt."
Ruim 25.000 kilometer
Samen met zijn hoogbejaarde moeder zeilde hij bijna drie jaar lang naar de mooiste plekken ter wereld. Ze legden in totaal ruim 25.000 kilometer af.
"Natuurlijk was het af en toe een pittige tocht, maar mijn moeder zeurde nooit. Ook met hoge golven of bij windkracht 6 deed ze gewoon de was of maakte ze een ontbijt. Ze had het volste vertrouwen in mij, dat was een fantastisch gevoel."
Huis verkocht, boot gekocht
De liefde voor water en wind ontstond bij Huub toen hij als elfjarig jongetje bij de zeeverkenners zat, een specialisatie binnen scouting waarbij de nadruk ligt op zeilen. Toen al droomde hij van een leven op zee, waarin hij de wereld rond zou varen in zijn eigen zeilboot.
Op zijn veertigste was het zover. Huub woonde toen al 20 jaar in Spanje en na een huwelijk van 19 jaar vroeg zijn toenmalige vrouw (met wie hij een zoon heeft en nog steeds goed bevriend is): wat wil jij nou eigenlijk echt? Het antwoord was duidelijk: de wereld rondzeilen. "Dan moeten we gaan praten, zei ze. Drie weken later was ons huis verkocht en kon ik mijn eerste zeilbootje kopen."
En zo begon zijn leven vol avontuur, dat zich vanaf dat moment voornamelijk afspeelde op zee. "Ik ben een heel goede visser geworden, en hier op zee deelt iedereen alles. Ik koop en verkoop producten op de meest afgelegen plekjes, zo kom ik rond." Inmiddels is hij twintig jaar verder en kan Huub zich niet voorstellen dat hij ooit nog in een huis op het vasteland zou wonen.
Eenzaam
Wel zegt hij altijd goed contact te hebben gehouden met zijn moeder. "Nadat mijn broer, die geboren is met het syndroom van Down, was overleden, belde ik haar iedere twaalf uur. Ik merkte dat ze eenzaam was en maakte me daar wel zorgen over, maar tot mijn verbazing kwam ze na een tijdje zelf met een voorstel. Breng me naar Fiji, zei ze."
Achteraf is hij blij dat ze het avontuur zijn aangegaan, maar toen hij hoorde dat zijn hoogbejaarde moeder met hem de wereld rond wilde zeilen, moest hij wel even slikken. "Het zou niet makkelijk worden. Haar conditie was op dat moment niet goed, ze kon amper langere stukken lopen."
Lift om aan boord te komen
Maar Tilly was volgens Huub vastbesloten. "Ze had met vrienden uitgezocht wat voor boot ze wilde, het moest een catamaran worden. Toen ik zei dat die veel te duur was, besloot ze haar huis te verkopen. Uiteindelijk hebben we een catamaran gevonden die we helemaal hebben aangepast met een extra bad, speciale handgrepen waarmee ze zich in evenwicht kon houden en een lift zodat ze makkelijk aan boord zou kunnen komen."
Storm en tegenwind
En zo begon op 20 augustus 2016 voor Tilly en Huub het avontuur. "We begonnen op Curaçao en zijn van daaruit naar Colombia en Panama gevaren." Daarna maakten ze de overtocht naar Frans Polynesië, een reis van ruim 8000 kilometer.
Dat verliep niet helemaal soepel. "Eerst hadden we tegenwind, toen werd het windstil en daarna kregen we een flinke storm over ons heen. We waren al een paar weken onderweg en zowel onze brandstof als ons verse voedsel begon op te raken."
Geheim wapen
Een groot vissersschip schoot moeder en zoon te hulp. "Toen de kapitein zag dat er een hoogbejaarde vrouw aan boord was, wilde hij dolgraag kennis met haar maken. Mijn moeder was echt ons geheime wapen, iedereen deed alles voor haar. De schipper was zo onder de indruk, dat hij ons tot de nok bevoorraad heeft zodat we verder konden varen. Na 46 dagen bereikten we alsnog onze bestemming in de Stille Zuidzee."
Bora Bora
In dat gebied liggen honderden kleine eilandjes, het ene nog mooier dan het andere. "Op Bora Bora bijvoorbeeld, daar heb je van die huisjes op palen waar je een fortuin betaalt om er te mogen overnachten. Wij lagen daar met onze eigen boot gewoon naast."
Een andere bijzondere plek waar Tilly en Huub aanmeerden, was het eiland Maupelia. "Daar wonen maar zestien mensen, ze noemden mijn moeder meteen de koningin van het eiland."
Praatje
Het klikte sowieso goed tussen Tilly en de lokale bevolking. "Waar we ook kwamen, iedereen was geïnteresseerd in haar en maakte graag een praatje. Mijn moeder was aan boord veel aan het breien, en die werkjes deelde ze dan uit aan de kinderen als we ergens aan land gingen. Ook vonden ze het heel bijzonder dat ze al zo oud was, mensen worden hier gemiddeld maar zo'n 47 jaar."
Iedere dag verse vis
Volgens Huub heeft zijn moeder de laatste jaren van haar leven 'intens genoten'. "Ze bracht haar tijd door met breien en lezen, en ging elke avond voor op de boot zitten om naar de zonsondergang te kunnen kijken."
Fysiek ging het lange tijd ook steeds beter. "Ze at iedere dag verse vis, vers fruit en minstens één kokosnoot. Toen ze nog in Vught woonde, kwam ze nauwelijks vooruit, maar op de Fiji-eilanden rende ze soms bijna achter haar rollator over het strand."
Koortsaanval
Maar begin dit jaar ging de gezondheid van Tilly achteruit. "Ze werd steeds vergeetachtiger en liep 's nachts soms te dwalen over de boot. Ik kon geen moment verslappen, moest altijd alert zijn", zegt Huub.
Op een nacht werd hij wakker van geluiden uit de slaapkamer van Tilly. Zijn moeder leek een hevige nachtmerrie te hebben. "Het leek een paniekaanval, ze lag te ijlen en had koorts. Ik moest haar als een klein kind geruststellen"
Ziekenhuis
Hij vond dat ze zo snel mogelijk naar een ziekenhuis moest, maar het dichtstbijzijnde lag 350 kilometer verderop. "Ik ben er in anderhalve dag naartoe gevaren." Daar werd ze onderzocht en behandeld, maar haar toestand verbeterde niet of nauwelijks.
'Liefde is ook een medicijn'
Of hij op dat moment niet liever in de buurt van een ziekenhuis met betere voorzieningen was geweest? "Weet je, in Nederland lig je in een mooier bed, met lakens van de zaak. Maar hier kreeg ze alle aandacht, van in totaal vijf artsen. De verpleegsters deden alles voor haar en de familie van de andere patiënten hielp ook mee met het wassen en verschonen."
Die hulp en betrokkenheid van anderen werkten volgens Huub verzachtend voor zijn moeder. "Het respect en de liefde van iedereen is ook een medicijn."
'Moeilijk om haar zo te zien'
De laatste weken van Tilly's leven waren desondanks zwaar. "Ze hield bijna niets binnen. Het was heel moeilijk om haar zo te zien. Ik heb haar zelf die laatste weken 24 uur per dag verzorgd en verschoond. Dat deed ik met liefde, maar het was wel intensief. Ze kennen hier niet zoiets als euthanasie, dus de laatste fase duurde lang. Maar gelukkig heeft ze geen pijn gehad."
Bijna twee maanden na de eerste koortsaanval overleed Tilly, op 4 mei van dit jaar. Ze is 92 jaar geworden. "Samen met de lokale bevolking heb ik haar begraven op het eiland Savusavu. Ze ligt op een prachtig plekje op een berg, omringd door bomen en vogels en met uitzicht op zee."
'Nog zoveel plannen'
En daarmee kwam er een einde aan de bijzondere reis van Huub en zijn moeder, die bijna drie jaar duurde. Terugkijkend zegt hij: "Het was te kort, we hadden nog zoveel plannen."
"Mijn moeder is een voorbeeld geweest", vervolgt hij. "Ik hoop dat er misschien mensen in een bejaardentehuis zitten, die nu denken: dit wil ik ook! Het is nooit te laat om te dromen, en om die dromen waar te maken."
'Zonder horizon'
Huub zeilt de komende weken terug naar het graf van zijn moeder, om dat verder in orde te maken. "Ik ga er de schelpen die ze tijdens onze reis verzameld heeft, neerleggen."
Wat hij daarna gaat doen, weet hij nog niet. "Ik leef eerlijk gezegd een beetje zonder horizon", vertelt hij. "Ik heb me de afgelopen drie jaar heel nuttig gevoeld, dat valt nu weg. Ik heb weer een doel nodig."
Huub zou heel graag willen dat dit avontuur een vervolg krijgt. "Misschien kan ik iemand anders blij maken door hem of haar mee te nemen op mijn boot, als ze zelf een begeleider of verpleger meenemen. Mensen die interesse hebben, mogen mij een berichtje sturen", zegt hij.
