Foto: Pixabay

Wat kun je op de Caribische eilanden eigenlijk merken van klimaatverandering? Het valt misschien niet direct op, maar de gevolgen voor mens en dier zijn ingrijpend.

In de podcast de Vergeten Klimaatcrisis (NPO Radio 1) onderzoekt journalist John Samson de effecten van klimaatverandering voor Aruba, Curaçao, Bonaire, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten. Hieronder een greep uit de vele voorbeelden.

1. Voedsel wordt voor veel mensen onbetaalbaar
De eilanden zijn voor de voedselvoorziening bijna volledig afhankelijk van het buitenland. Een direct gevolg van klimaatverandering is veel voedselproducerende landen te maken krijgen met extreme droogte of juist hevige regenval.

Oogsten zullen wereldwijd mislukken, met als gevolg: de voedselprijzen op de internationale markt worden duurder en duurder. De Verenigde Naties verwacht over zo’n dertig jaar een ernstig tekort aan voedsel.

2. Klimaatverandering zorgt voor armoede en ongelijkheid
De gemiddelde temperatuur in Caribisch Nederland is de afgelopen veertig jaar sterk gestegen. En ook orkanen zullen vaker voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA).

Aruba, Bonaire en Curaçao liggen in de zuidelijke Cariben, een gebied dat naar verwachting de komende jaren nog warmer en droger zal worden. Kwetsbare groepen zoals ouderen en zieken hebben door de hitte een grotere kans te overlijden.

Maar de stijging van de temperaturen werkt ongelijkheid in de hand. Voor mensen met geld is het makkelijker om met de effecten van de klimaatcrisis om te gaan. Zij kunnen bijvoorbeeld snel hun huis repareren na storm- of orkaanschade. Of een veilige plek zoeken bij extreem weer.

Het zorgt ook voor een tweedeling in de samenleving want veel mensen kunnen de kosten van airco niet betalen. En hoe kun je als scholier goed concentreren zonder airco in de klas?

3. Brak water op de straat
De zeespiegel stijgt en dat is nu al te zien op bepaalde plekken. Op Bonaire is al te zien dat er op bepaalde plekken soms brak water op het asfalt ligt. Het zout zorgt vooral bij de lagere auto’s voor schade aan de onderdelen. Concreet: door klimaatverandering kan het zijn dat mensen vaker naar de autogarage moeten.

Aflevering 1:  Bonaire – Boven en Onder Water

Op het platte Bonaire is zowel op land als in zee al wat te merken van de gevolgen van de klimaatverandering. Als de zeespiegel gaat stijgen, loopt niet alleen het koraal gevaar, maar ook de bebouwing. Je merkt ook dat er veel oplossingen op de eilanden zelf te vinden zijn. Luisteren

4. Red het koraal
Het koraal is kwetsbaar voor klimaatverandering, want door opwarming van de zee kan het verbleken en afsterven. Daarnaast is er een koraalziekte (stony coral tissue loss disease), die de situatie erger maakt. Vermoedelijk wordt het ook door duikers naar verschillende plekken verspreid.

Koraal is niet alleen mooi maar ook heel belangrijk in de strijd tegen klimaatverandering. Bij een storm of orkaan beschermt het koraal tegen overstromingen omdat het als een soort golfbreker werkt.

Het koraal heeft het niet alleen moeilijk met door de opwarming van de zee. Iedere dag worden er honderden liters rioolwater in de zee gedumpt. Vooral een probleem op Curaçao. Ook op Bonaire is het rioolsysteem niet afgesloten, waardoor vuil water naar de zee doorsijpelt.

Aflevering 3:  Curaçao – De strijd tegen milieuvervuilers

Op Curaçao is het onderwerp van gesprek in de podcast De Vergeten Klimaatcrisis de mindset ten opzichte van milieu en natuur. Luisteren

5. Help de haai
Nog steeds zie je op sociale media dat haaien volop worden gevangen, vooral op Curaçao, Sint-Maarten en Bonaire. In de verschillende filmpjes (1, 2, 3, 4) worden ze gedood of zelfs levend van hun vinnen en staart afgesneden.

Volgens de Caribische natuurbeschermers bij DCNA zien mensen haaien onnodig als een bedreiging. Haaien zijn belangrijk voor de Caribische zee, omdat de roofdieren de onderzeewereld bij de eilanden gezond houden. Door klimaatverandering hebben ze juist een nog belangrijkere rol, zeggen wetenschappers.

6. De grond verdwijnt
Door extreme regenval verdwijnt beetje bij beetje de vruchtbare laag van de grond. Dat ze je vooral op Sint-Eustatius gebeuren. Daar lopen zo’n 12.000 geiten het eiland kaal te vreten. Als er dan weinig planten overblijven om de aarde bij elkaar vast te houden, spoelt extreme regenval de vruchtbare laag weg.

Aflevering 6:  Sint-Eustatius – De geiten zijn hier de baas!

De effecten van klimaatverandering op Sint-Eustatius dreigen te versneller door duizenden geiten. Er ontstaan gevaarlijke situaties en de politiek durft maar niet in te grijpen. Luisteren

7. Rotsblokken bedreigen mensenlevens
Op het bergachtige Sint-Eustatius en Saba zie je de afgelopen jaren dat er door erosie ook grote stukken rotsblokken vallen op straat vallen. Vooral na een extreme regenval, wordt er in whatsapp-groepen gewaarschuwd om niet op bepaalde wegen te gaan.

Op Sint-Eustatius viel er begin dit jaar een grote rotsblok op het dak van energiebedrijf Stuco, waardoor het eiland geen stroom had. Gelukkig was er op dat moment niemand aanwezig, maar dit soort vallende rotsblokken kunnen vaker gaan gebeuren.

Aflevering 5:  Saba – Het enige regenwoud van het Koninkrijk

Wat staat Saba, het zogenoemde ‘enige regenwoud van Nederland’ eigenlijk te wachten? Luisteren

8. Wat doet de politiek op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten?
Wat opvalt is dat de politiek op de eilanden nog veel met papierwerk bezig is: vooral plannen maken en praten in werkgroepen.

Het parlement van Curaçao heeft bijvoorbeeld nog nooit een debat gehouden over de effecten van klimaatverandering. En wat wil de Curaçaose regering (MFK en PNP)? In het regeerakkoord staan twee dingen: meer onderzoek doen en voorlichting geven.

Aruba is het eiland dat zich als de ideale zonvakantie profileert in de Verenigde Staten. Maar het eiland maakt opvallend weinig gebruik van zonnepanelen: zo’n 1 procent. Verder gebruiken juist toeristen veel energie, maar de hotels en autoverhuur gebruiken amper duurzame energie.

De Arubaanse politiek wil van 10 naar 40 procent duurzame energie in 2030, maar het eiland kiest er juist voor om nu meer vloeibaar gas te gebruiken om stroom en water te produceren.

Sint-Maarten is sinds 2017 nog steeds bezig met de wederopbouw na orkaan Irma. Vooral de arme mensen zijn hard getroffen: er zijn gepensioneerden die in de noodopvang overlijden, terwijl ze al jaren wachten op de reparatie van hun huis.

9. Het is stil in Den Haag!
Hetzelfde geldt ook het Nederlandse kabinet: er wordt veel gepraat over ideeën en oplossingen. Minister Rob Jetten (Energie en Klimaat) zou voor het zomerreces met een plan komen voor de drie bijzondere gemeenten in de Cariben, maar dat ligt er nog niet.

Het kabinet moet met een antwoord komen op de vraag hoe Bonaire, Saba en Sint-Eustatius volledig op duurzame energie kunnen gaan draaien. Ook maakt het kabinet dan bekend hoe de landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten hulp kunnen krijgen.

Aflevering 7: Politiek Den Haag – Kamerlid Jorien Wuite van D66 (Extra)

Waar blijft het geld? De eilanden kunnen de strijd tegen klimaatverandering niet alleen. Het gaat bovendien honderden miljoenen kosten. Een speciale aflevering voor de politieke junkies: een gesprek met D66-Kamerlid Jorien Wuite, vlak nadat het regeerakkoord is gepubliceerd. Luisteren