TILBURG – Carla Mohammed probeert met wandelingen in Tilburg mensen bewust te maken over de slavernij. Ze wil mensen laten inzien hoe het verleden nog steeds doorwerkt op het heden. Hoe pijnlijk het kan zijn, maar ook hoe mooi het is om elkaar te begrijpen.
Sinds haar studententijd maakt ze zich sterk om het slavernijverleden meer aandacht te geven. Carla Mohammed organiseert wandelingen langs verschillende plekken in Tilburg die te maken hebben met die tijd.
“Het inspireerde me zo erg, al die wandelingen over slavernij in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Ik dacht: ik ga dat in Tilburg ook doen. Ik ga dat gewoon dóen!”, vertelt ze in het NTR-programma 5 Dagen (NPO Radio 1).
“Sporen van het slavernijverleden? Nou, dat heb ik nooit gezien dus ik was wel benieuwd”, reageert een deelnemer. Het zijn opvallend vooral steeds witte vrouwen die zich aanmelden. Lovend zijn ze over de rondleiding; met verhalen over een koffiebranderij, de Nederlandse Bank, een standbeeld van een missionaris met een knielende zwarte man. “Mijn beeld over Tilburg is misschien wel wat veranderd.”
‘Jij als zwarte vrouw gaat díe mensen vertellen over hun geschiedenis?’
Ze zag binnen haar eigen kring dat mensen aan het twijfelen waren of zij die rondleidingen wel moest gaan geven. “Ik kreeg ook een soort waarschuwing: ‘jij als zwarte vrouw gaat díe mensen vertellen over hun geschiedenis? Die gaan zeggen: bemoei je er niet mee, het is ons Tilburg! Ben je niet bang dat ze jou aanvallen?’ Ik zei: nee, want dat gebeurde al zo vaak.”
Ook Carla Mohammed heeft in Nederland veel nare ervaringen die te maken hebben met racisme en discriminatie, vertelt ze. Haar ouders en grootouders komen uit Suriname. Zelf is ze geboren en getogen op Aruba, waar haar ouders elkaar leerden kennen. Veel Surinamers emigreerden begin vorige eeuw naar Curacao en Aruba voor werk. In 1973 verhuisde zij naar Nederland om door te studeren.
Soms reageren mensen ineens agressief
Het gebeurt weleens dat voorbijgangers ineens agressief reageren op haar wandelingen. Bijvoorbeeld toen ze onlangs met een groep stond bij een standbeeld. “Er was een man aan de overkant. Hij riep: ‘ja, óns Tilburg. Óns Tilburg!’ Ik heb er maar niks van gezegd.”
‘Praten over de slavernij mag, maar het mag niet schuren’
Niet alleen op straat, het is over het algemeen steeds oppassen dat anderen niet boos op haar worden. Praten over de slavernij en het koloniaal verleden mag, als het maar leuk blijft, beaamt ze.
“Zolang het gaat op een toon waarbij de geschiedenis van Nederland gladjes wordt verteld, dan mag je erover praten. Het mag niet schuren, het moet easy zijn. En je moet vooral niet beschuldigen.”
Carla Mohammed in gesprek met presentator Mirthe van der Drift van het programma 5 Dagen (NTR) op NPO Radio 1.
“Op het moment dat je mensen confronteert met de pijn van het slavernijverleden, krijg je de reactie: overdrijf jij niet een beetje! Het is al zo lang geleden!”
Alsof je leugens staat te vertellen
In het begin roepen dit soort opmerkingen een agressief gedrag bij haar op. “Emotioneel raakt het me zo. Alsof ik leugens sta te vertellen! Het is dan de kunst om rustig te blijven. Gezien mijn levenservaring blijf ik ook wel rustig.”
Ze vertelt dat – als het gaat om de doorwerking van het slavernijverleden op het nu – ze zich wel vaak onbegrepen heeft gevoeld. “Constant, constant. Maar wat mij altijd bijblijft is: ik zie wél vooruitgang. Dankzij de strijd van mijn voorouders sta ik hier. En wie ben ik om het nu op te geven? Dat ga ik echt niet doen.”
Het valt haar namelijk ook wel op hoe fijn de gesprekken kunnen gaan, als ze denkt aan al die groepen witte Nederlanders die kwamen opdagen. “Men luistert zó goed naar elkaar! Ik denk dan: ja, het kan dus wel. Ik ben trots op de mensen die het op die manier bespreekbaar maken”, zegt ze met een brede glimlach.
Carla Mohammed. Foto: John Samson
