Direct naar artikelinhoud
ReportageVenezuela

Radeloosheid neemt bezit van Venezolanen nu er bijna geen water meer uit de kraan komt

Bewoners halen water bij een verlaten gebouw in Caracas.Beeld EPA

De chaos in Venezuela neemt hand over hand toe. Een groot deel van Caracas zit zonder water of elektriciteit. De bevolking is radeloos en op verschillende plaatsen breken zondag spontane protesten uit. Iedereen zoekt naar water, bij brandweerkazernes of in dubieuze bergstroompjes.

De zoektocht naar water begint al bij het krieken van de dag. Overal lopen mensen met jerrycans, flessen, pannen, alles waar vloeistof in kan. Ze verdringen zich rond gebroken leidingen, zoeken aan de rand van bergen naar stroompjes water, en smeken aan deuren van brandweerkazernes. Waterwagens op de snelweg worden geëscorteerd door zwaarbewapende agenten. In rijke buurten wordt grof geld betaald voor het vullen van een tank.

Aan de rand van sloppenwijk 23 de Enero borrelt water uit de grond naar boven. Niemand weet waar het vandaan komt maar er staat een vijftig meter lange rij wachtenden. ‘Mijn vier kinderen en ik drinken dit water al sinds vrijdag’, zegt Yoselin Guerra (25). ‘We zijn nog niet ziek geworden.’ Ze schept met een plastic beker een tweede jerrycan vol. ‘Ik kook het eerst’, zegt ze. ‘Ik weet dat het niet gezond is, maar als we niks drinken gaan we ook dood.’

Iedereen wacht netjes op zijn beurt, Venezolanen zijn het gewend om urenlang in rijen te staan. Voor een pak meel of eieren, voor een tube tandpasta of maandverband, en voor het steeds schaarsere openbaar vervoer. Zelfs voor de pinautomaten (waar het maximaal op te nemen bedrag vanwege de mega-inflatie nog maar 10 eurocent waard is) staan rijen. Cash is verder nergens meer te krijgen, en met de gepinde biljetten kan benzine worden betaald. Die kost 0,01 eurocent per liter.

Water halen in Venezuela.Beeld Marjolein van de Water

Gebrekkig onderhoud

Sinds begin maart wordt het land geteisterd door langdurige nationale stroomstoringen. Volgens de socialistische regering van Nicolás Maduro komt dat door terroristische aanvallen, maar het is aannemelijker dat de problemen zijn veroorzaakt door vele jaren van gebrekkig onderhoud. De zwarte nachten zijn lang, en een pak kaarsen kost letterlijk een maandsalaris (6 euro).

De watervoorziening was al slecht, met name in de sloppenwijken zijn ze gewend aan rantsoenering. Maar nu er geen stroom meer is om het water rond te pompen, ligt het systeem helemaal plat. Veel mensen in Caracas hebben al weken geen of nauwelijks water. In het binnenland is de situatie nog nijpender.

In de rij voor het waterpoeltje overheersen woede en wanhoop. ‘Dit is de schuld van de corrupte narcoregering’, roept de 54-jarige Ilse Torres, die na lang wachten bijna aan de beurt is. ‘Het is een bende van incapabele dieven.’ De stem van de magere Torres slaat over, in haar ogen wellen tranen. ‘En die Juan Guaidó, van de oppositie, die zogenaamde interim-president. Dat is ook slappe hap. Hij zou toch verandering brengen? Hij heeft niks klaargespeeld.’

Haar 23-jarige dochter Andrea Cabrera ziet het anders. ‘Veel Venezolanen zijn veel te apathisch’, zegt ze. ‘Ze vragen om een militaire interventie door de Amerikanen, maar wat doen ze zelf?’ Cabrera heeft in 2014 en 2017 deelgenomen aan anti-regeringsdemonstraties, de littekens van de rubberen kogels staan nog in haar lichaam. ‘We moeten een eenheid vormen’, zegt ze. ‘Dan kunnen we Maduro omver werpen.’ Cabrera haalt haar schouders op. Ze gelooft er zelf ook niet echt in.

Gebrekkig onderhoud
Beeld EPA

Het borrelt in de stad

Enkele uren later begint het te borrelen in het centrum van de stad. Op het O’Leary plein stond zaterdag nog een podium van een regeringsbijeenkomst, nu barricaderen boze buurtbewoners hier met stukken ijzer en autobanden de straten. Overal klinkt dezelfde boodschap: ‘We hebben honger, we willen water.’ De 17-jarige Jennifer Carrillo heeft nog een eis: ‘Ik wil studeren, ik wil een toekomst.’

Dan komt er een groep colectivos aan gescheurd, paramilitairen die de revolutie zeggen te beschermen. Het centrum van de stad, en helemaal hier pal naast het regeringspaleis, is bolwerk van de colectivos. Met hun gezichten verborgen achter maskers en bivakmutsen, rijden ze met getrokken pistolen rondjes over het plein. Zo proberen ze de mensen naar huis te jagen. Maar de demonstranten slaan alleen maar harder op hun jerrycans en pannen. ‘Ik ben niet bang’, gilt Carrillo.

‘We willen water!’, schreeuwen mensen terwijl ze barricades opwerpen en met stokken op lege waterflessen slaan. Zelfs de knokploegen van het regime krijgen hun protesten tegen de watertekorten niet stil. Tot ze met scherp schieten.

Ook op andere plaatsen verzamelen wijkbewoners zich op straat. Gefrustreerd omdat de zoektocht naar water niets heeft opgeleverd. ‘Maduro, coño é tu madre’, schreeuwen ze, een typisch Venezolaanse en moeilijk te vertalen kreet, waar de woede en afkeer vanaf druipt. Op een paar blokken van het regeringspaleis schieten colectivos met scherp, er vallen zeker twee gewonden. Elders zet de politie traangas in tegen de demonstranten. ‘We willen gewoon water’, roepen deze.

Als de avond valt, meldt de minister van Informatie dat de scholen in het hele land voorlopig gesloten blijven. Kantoren zullen nog maar tot twee uur ’s middags functioneren. In Caracas is de vraag hoe mensen überhaupt naar hun werk moeten komen, de metro is immers ook buiten werking. Maduro laat in een verklaring weten keihard aan een oplossing te werken, en roept de bevolking op kalm te blijven. Hij kondigt een rantsoen van 30 dagen voor alle energie aan. Vanaf de straten krijgt hij direct antwoord: ‘Maduro, coño é tu madre.’

Mensen gaan de straat op om te protesteren tegen het gebrek aan water.Beeld EPA