In onze serie Vergeten Helden belichten we de moedige mannen en vrouwen uit de geschiedenis van het Caribisch gebied die vaak over het hoofd worden gezien, maar van onschatbare waarde zijn geweest voor de strijd om vrijheid. Vandaag vertellen we het verhaal van Flora, een jonge vrouw van slechts zeventien jaar, die een sleutelrol speelde in een van de meest gedurfde ontsnappingspogingen in de geschiedenis van de slavernij op Curaçao.
Flora’s naam mag dan verloren zijn gegaan in de geschiedenisboeken, maar dankzij het onderzoek van Coen van Galen, historicus aan de Radboud Universiteit en project manager Historical Database of Suriname and the Caribbean, komt haar heldenverhaal weer tot leven.
Van Galens diepgaande studie naar het ‘Register van weggelopen slaven’ onthult dat de jonge Flora een centrale rol speelde in de ontsnapping met de schoener Wolf in 1841, waarbij vijftien tot slaaf gemaakten en vier vrije mannen hun leven waagden om naar het vrije Haïti te vluchten.
De nacht van de ontsnapping
Op 25 juli 1841 vond een van de meest gedurfde ontsnappingspogingen in de geschiedenis van Curaçao plaats. Vijftien tot slaaf gemaakten en vier vrije mannen waagden hun leven door aan boord te gaan van de Wolf, een schoener die hen naar de vrijheid zou brengen. Hun bestemming was Santo Domingo, toen in Haïti, waar slavernij al sinds 1804 was afgeschaft.
Onder de vluchtelingen bevond zich Flora, een jonge vrouw die door haar werk voor de familie De Haseth toegang had tot vitale informatie. Ze kende de bemanning van de Wolf, had connecties op de scheepswerf en speelde een belangrijke rol in het organiseren van de ontsnapping. Flora was geen stille passagier; haar betrokkenheid was cruciaal voor de uitvoering van het plan.
De groep moest in het holst van de nacht ongezien door het ruige landschap van Curaçao trekken, vijftien kilometer in volledige duisternis. Elk moment liep men het risico ontdekt te worden door patrouilles. Hun tocht naar de vrijheid was een voorbeeld van goed georganiseerd verzet, waarbij moed en strategie hand in hand gingen.
Een goed gepland verzet
De ontsnapping was geen geïmproviseerde actie. Terwijl Flora en haar groep naar de baai van Daaibooi trokken waar de Wolf op hen lag te wachten, zorgden andere plantages voor kleine afleidingsmanoeuvres. Dit verwarde de koloniale autoriteiten en gaf de Wolf een cruciale voorsprong. Toen de machthebbers de volgende dag ontdekten dat de Wolf was vertrokken, stuurden ze het snelle schip Jan Ernst achter hen aan.
De achtervolging
De achtervolging op de Caribische Zee was zenuwslopend. Dagenlang volgde de Jan Ernst de Wolf, en het leek erop dat de vluchtelingen alsnog zouden worden ingehaald. Maar het lot was hen gunstig gezind. Een tropische storm belemmerde de Jan Ernst, waardoor de Wolf veilig de kust van Haïti kon bereiken. De vrijheid was eindelijk binnen handbereik.
Flora’s onzichtbare leiderschap
Hoewel Flora in historische documenten slechts kort wordt genoemd, toont Van Galens onderzoek aan dat haar rol veel groter was dan eerder werd gedacht. Flora was een sleutelfiguur in de ontsnapping, die dankzij haar connecties en organisatievermogen mogelijk werd gemaakt. Haar onzichtbare leiderschap illustreert hoe vrouwen vaak een cruciale maar onderbelichte rol speelden in het verzet tegen de slavernij.
Dit verhaal benadrukt dat verzet niet altijd kwam in de vorm van grootschalige opstanden zoals die van Tula, maar vaak door subtiele en slimme acties. Flora’s moed en vastberadenheid waren net zo essentieel voor de strijd om vrijheid als de openlijke rebellie van anderen.
Het belang van Van Galens onderzoek
Coen van Galens onderzoek naar het ‘Register van weggelopen slaven’ draagt bij aan het blootleggen van deze vergeten verhalen. Hij laat zien dat tot slaaf gemaakten geen passieve slachtoffers waren, maar actieve deelnemers in hun eigen bevrijding. Flora’s verhaal is daar een krachtig voorbeeld van.
De ontsnapping met de Wolf is niet zomaar een historische gebeurtenis; het is een symbool van de vastberadenheid en het verzet van degenen die de slavernij op Curaçao trotseerden. Deze verhalen helpen de hedendaagse inwoners van het eiland om hun geschiedenis beter te begrijpen en om trots te zijn op de strijd van hun voorouders.
Dankzij Van Galens onderzoek kunnen we deze vergeten helden opnieuw erkennen en hun verhalen integreren in het collectieve geheugen van Curaçao. Flora, de zeventienjarige vrouw die een van de meest gedurfde ontsnappingen uit de Curaçaose slavernijgeschiedenis hielp organiseren, verdient het om herinnerd te worden als een ware heldin.
Ontsnappingspogingen van tot slaaf gemaakten op Curaçao
Coen van Galen en Björn Quanjer schreven samen een artikel over het onderzoek, waarin ze het Register van weggelopen slaven analyseren en de ontsnappingspogingen van tot slaaf gemaakten op Curaçao in de 19e eeuw in kaart brengen. Dit artikel, gepubliceerd in 2024 en gratis te downloaden via deze link: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1081602X.2024.2340542 , vormde een belangrijke bron voor het verhaal over Flora en de ontsnapping met de schoener Wolf. Hun onderzoek biedt nieuwe inzichten in het verzet tegen slavernij en laat zien hoe mensen zoals Flora actief deelnamen aan hun eigen bevrijding.
Dit artikel maakt deel uit van de serie Vergeten Helden van Caribisch Netwerk, waarin we de onbekende, maar belangrijke figuren uit de geschiedenis van het Caribisch gebied in het licht zetten.
