Mislukte coup geeft Maduro even lucht

Venezuela bleef ook woensdag een land onder grote hoogspanning. Na zijn mislukte oproep tot een militaire revolte, dinsdag, probeerde de Venezolaanse oppositieleider Juan Guaidó druk te houden op president Nicolás Maduro. Al in de vroege ochtend riep hij op deze Dag van de Arbeid de straat op te gaan tegen diens regime. ‘Operatie Vrijheid’, zoals hij zijn putsch gedoopt heeft, is volgens Guaidó nog in volle gang en „niet te stoppen”.

Dat lijkt anderhalf etmaal na haar aankondiging sterk de vraag. De door Guaidó uit diens huisarrest bevrijde oppositieleider Leopoldo López, vluchtte al de Chileense en vervolgens de Spaanse ambassade in. Circa 25 militairen die dinsdag deelnamen aan de couppoging zochten hun heil in de Braziliaanse ambassade. Bovendien greep Maduro de socialistische feestdag aan om ook zijn aanhang de straat op te krijgen.

Dinsdag was de belaagde leider urenlang nergens te bekennen geweest. Hij verzond alleen een paar tweets. Maar aan het eind van de lange, verwarrende dag verscheen Maduro alsnog op de staatstelevisie. Hij kon melden dat de couppoging verijdeld was en bedankte de legerleiding voor het afslaan van de „kleine groep” opstandige militairen, die werden „gesteund door Colombia en de Verenigde Staten”.

‘Rusland praatte op Maduro in’

Onduidelijk blijft hoe serieus de dreiging voor Maduro geweest is. Guaidó’s bondgenoten binnen de Amerikaanse regering beweerden dinsdag, terwijl de coup duidelijk vastliep, dat er wel degelijk een plan was. Er zou door Washington met kopstukken van het regime besproken zijn dat het tijd was voor Maduro om te gaan. Daarbij werden door Trumps nationale veiligheidsadviseur John Bolton de namen van de Hooggerechtshof-voorzitter, de defensieminister en de commandant van de presidentiële garde expliciet genoemd. Bewijs hiervoor leverde de havik Bolton niet.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo claimde – ook zonder dit verder te ondersteunen – dat Maduro op het punt had gestaan het land uit te vluchten. Slechts op aandringen van zijn bondgenoot Rusland zou hij gebleven zijn. Moskou ontkende dit woensdag en sprak van „een informatieoorlog” uit de VS.

Onafhankelijke, regimekritische media meldden dat Guaidó zijn coup plots moest vervroegen. Aanvankelijk was het plan om er het al langer geplande Dag van de Arbeid-protest mee af te trappen. Toen het complot dreigde uit te lekken, werd het dinsdag.

Militairen geïntimideerd

Als Guaidó er niet in slaagt zijn Operatie Vrijheid te reanimeren, lijkt deze Maduro’s regime op de korte termijn juist te sterken. Hij kan nu pochen dat hij een imperialistische staatsgreep heeft afgeslagen. Dit geeft hem enige lucht.

De militairen die gehoor gaven aan Guaidó’s oproep om over te lopen zullen nu moeten vrezen voor represailles. Ook hun familieleden zullen mogelijk geïntimideerd worden. Dit gebeurde ook nadat Guaidó in februari aan de grens met Colombia tevergeefs een konvooi met westerse noodhulp het land in probeerde te dirigeren. Militairen die toen deserteerden en in Colombia asiel zochten, klagen sindsdien dat ze voor niets hun achtergebleven familieleden in gevaar hebben gebracht.

Zo houdt de impasse in Venezuela aan. Guaidó heeft de steun van het grootste deel van de bevolking, president Maduro houdt de steun van het leger.

Een ding is wél veranderd na de mislukte hulpactie op de grensbrug en zeker na de mislukte putsch: een eventuele volgende keer zullen militairen wel twee keer nadenken voordat ze een oproep tot revolte van Guaído zullen opvolgen.

Luister naar NRC’s dagelijkse podcast Vandaag over de mislukte staatsgreep in Venezuela: