Vogelvriend op faunarijk Curaçao

 Onbekommerd stapt flamingo Bob door het klaslokaal. Papegaai Crockey zit bij Odette Doest op de schouder en geniet van een druif die ze hem toestopt. Intussen vertelt zij de kinderen van groep 4 van de Albert Schweitzerschool over de warawara, een Zuid-Amerikaanse roofvogel. Hoe goed zijn reuk is en dat hij weggegooid eten in plastic van honderden meters afstand ruikt. “Maar dan eet hij ook het plastic op en dat is slecht voor zijn maag”, vertelt zij de kinderen. De warawara is intussen tot grote hilariteit van de kinderen bezig stukjes vlees, verstopt onder een omgekeerd schaaltje, op vakkundige wijze van tafel te gooien.

Doest heeft een passie voor vogels die begon met de kippen die ze op haar zesde kreeg. Toen vier jaar later Crockey kwam en ze in encyclopedieën las dat veel papegaaien in het wild worden geroofd en dat acht van de tien dieren het transport niet overleven, besloot ze later papegaaien in het wild te gaan helpen. Tegenwoordig bekommert ze zich om de fauna van Curaçao.

Achtergelaten plastic

Ze studeerde diergeneeskunde in Utrecht en werkte twee jaar in de jungle van Peru, Bolivia en Brazilië. Daar redde ze ara’s uit het wild en zorgde ze ervoor dat ze niet tam werden zodat ze ze weer kon loslaten. Verder gaf ze lokale kinderen voorlichting over hun natuurlijke omgeving. Want ze zag met eigen ogen hoe door toeristen achtergelaten plastic in de rivier werd gegooid. Tot slot gaf ze voorlichting in een ecoresort. “Dat was heerlijk, want daar kreeg ik lekker eten, terwijl ik in mijn eentje in de jungle maanden achtereen op yucca, banaan en cassave zat te knagen. Ik ontmoette er leuke mensen en prominente wetenschappers.” Inmiddels behoort ze tot de selecte groep van enkele honderden specialisten wereldwijd op het gebied van tropische vogels.

Eenmaal terug op Curaçao begon ze een dierenartsenpraktijk, maar haar liefde voor vogels in het wild bleef. “Al sinds ik klein ben probeer ik vogeltjes te redden, en ik doe nu niet veel anders. Alleen tegenwoordig met een flinke dosis specialistische kennis.” Behalve haar vogelopvang heeft ze thuis diverse andere dieren: konijnen, landschildpadden, kippen, geitjes en varkens.

Toen haar gratis hulp aan dieren uit de hand liep, richtte ze de Fundashon Dier en Onderwijs Cariben op. “Daardoor weten bijvoorbeeld mensen die willen doneren waar ze aan toe zijn.” Voor haar ‘optreden’ op scholen vraagt ze een bescheiden bedrag, hooguit voldoende voor de benzinekosten en het voedsel voor de dieren op die dag. “Voor scholen waarvan ik weet dat ze geen geld hebben, is het gratis.”

Ze vraagt wel geld wanneer mensen Bob voor een feestje willen of als ze voorlichting geeft aan toeristen. “Alleen het vlees voor de vier roofvogels kost al rond de 750 euro per maand. De stichting is echt afhankelijk van donateurs.”

Tamme flamingo

Flamingo Bob is een verhaal apart. Hij kwam in 2016 bij Doest nadat hij tegen een hotelraam was gevlogen. Vanwege artritis aan zijn poten kan hij niet terug naar de natuur en inmiddels is hij zo tam dat hij haar vaste begeleider op scholen is. Haar neef, fotograaf Jasper Doest, kreeg in 2019 een World Press Photo-prijs voor een foto van Bob. Ze geeft nu zelfs voorlichting aan toeristen die speciaal voor Bob komen.

Doest houdt elke donderdagochtend vrij voor de stichting. Niet alleen om voorlichting te geven. Zo liepen we een week eerder met een verrekijker langs de zoutpannen om te zien of de jonge flamingo’s er nog waren die ze drie dagen eerder had teruggezet na maandenlange revalidatie bij haar thuis. Die middag opereerde ze een zeeschildpad met een kapot schild, omdat de schroef van een boot hem had geraakt.

Na de voorlichting aan de Schweitzerschool rijdt ze door naar een school in Tera Korá, een dorpje buiten Willemstad. Vol verwachting zetten de veertig kinderen van groep vijf tot acht hun stoeltjes in een overdekte ruimte. De warawara en de papegaai in hun kooien zorgen al voor opwinding, maar ze roepen ‘ah’ en ‘oh’ wanneer Doest met de flamingo aan komt zetten. Zijn lange nek en kop steken uit een tas, zijn poten zitten opgevouwen. Doest geeft hem te drinken en stopt wat eten in het water, zodat de kinderen kunnen zien hoe hij dit filtert en opeet.

Terwijl hij daarna parmantig rondstapt en zijn veren poetst, pakt ze een enorme bos vliegertouw en vertelt dat twee flamingo’s door dit touw zijn gestikt. Vliegeren is een populaire bezigheid in de maanden met veel wind en de boodschap is dat de kinderen hun vliegertouw altijd moeten opruimen. Als Bob wat al te dichtbij komt, deinzen sommige leerlingen toch achteruit en je ziet ze aarzelen tussen angst en bewondering voor de grote roze vogel op ooghoogte.

Warawara

Ook de bijna helemaal zwarte warawara met zijn gele vlek rond de snavel maakt indruk. Zeker als ze hem mogen aanraken en van dichtbij bekijken. “Hij is tien jaar geleden in beslag genomen en kan niet meer terug in de natuur. Bij kleinere groepen laat ik de kinderen met een stethoscoop naar het hart luisteren.”

Doest ziet gelukkig geen ballonnen en maakt van de gelegenheid gebruik om de kinderen te vertellen waarom ballonnen, plastic tasjes en flesjes niet goed zijn voor wilde dieren. “Door de wind eindigen ze allemaal in zee, waar vogels en schildpadden ze opeten, en dan moet ik ze weer opereren.” Ze is niet rigide en vertelt dat de kinderen moeten proberen bij een feestje maar één ballon op te laten in plaats van tien.

Als ze later met Crockey op haar schouder wegrijdt, zwaaien de leerlingen haar enthousiast uit. Ze vertelt dat ze met haar kennis en ervaring een topbaan elders had kunnen krijgen. “Maar ik houd van Curaçao en vind het belangrijk om mensen op het eiland te helpen begrijpen hoe mooi de natuur hier is. En het is een heerlijk eiland om te wonen.”

Lees ook: 

De flamingo: Tropische mafkees in het zompige veen

Hoe zou je het beste een flamingo kunnen beschrijven? De dichteres Mischa de Vreede schreef in 1959 de volgende dichtregels: ‘Heel mooi deze vogels / zij zijn rose / onder hun oksels / zij vliegen vermomd als bloem / zij bewonen hun veren / tot in de puntjes / zij zijn hooglopende krullen’. 

Bonaire springt op de bres voor zijn geliefde papegaai, de lora

De geliefde papegaai, de lora, heeft op Bonaire weinig meer te zoeken. De schrale vegetatie van cactussen en doornstruiken biedt te weinig voedsel en broedgelegenheid. Natuurbeschermers proberen het bos van weleer terug te krijgen. Maar ze moeten dan wel de geiten tegenhouden.