De premier van Curaçao: ‘Op deze manier verzwakt Nederland onze positie’

Hij groeide op met de verhalen over de revolte van de arbeiders op de Isla, de raffinaderij van Curaçao, die toen nog in handen was van Shell. En nu hij premier is, maakt Eugene Rhuggenaath (50) het allemaal zelf mee: de gewelddadige rellen, ‘de woede en de angst’. De harde opstelling van Nederland, meent hij, komt de stabiliteit van zijn autonome Caribische eiland niet ten goede. ‘Echt, het Koninkrijk kan zo veel beter.’

Was u verrast door de rellen die woensdagmiddag 24 juni voor de deur van uw eigen kantoor begonnen?

‘We wisten dat er vanuit verschillende hoeken mensen protestacties voorbereidden. Dat mag, we zijn een vrij en democratisch land. We hadden het idee dat de climax daarvan op 3 juli zou komen, aanstaande vrijdag dus, als in Den Haag in de Rijksministerraad gesproken wordt over een nieuwe tranche van financiële hulp vanuit Nederland. Het protest van woensdag begon ook vredig. Het werd op straat gewoon door de politie begeleid. Ik had eerder gezegd dat ik bereid was tot een gesprek met vertegenwoordigers van de demonstranten. 

‘Maar opeens sloeg het beeld helemaal om, toen de demonstranten bij Fort Amsterdam aankwamen. Zelfs de historische kanonnen bij het paleis van de gouverneur werden aan de kant geduwd. Dit was geen vreedzaam protest meer. Ik zat in de wekelijkse vergadering met mijn ministers, in het Fort, maar het was wel duidelijk dat we daar niet konden blijven. We zijn daar dus snel weggehaald. En ja, ik vreesde op dat moment ook voor onze veiligheid. In de eerste twee nachten daarna is het in de stad alleen maar erger geworden.’

Inmiddels is ruim een week verstreken. Op het eiland is overal nog steeds veel politie op de been. Nederland heeft ook militairen ingezet. Heeft u een idee wie er precies achter de gewelddadige rellen zitten?

‘We hebben wel een helder beeld van een groep jongeren, die demonstreerde. Maar wie heeft zich gewelddadig tussen hen gemengd of hen tot verder geweld aangespoord? Het geweld bij de protesten, bijvoorbeeld de vele brandstichtingen, kan aangestuurd zijn door een criminele bende, of bendes. Dat onderzoeken we. Maar er lijkt geen duidelijke leiding te zijn. Dat is voor mij wel problematisch want ik wil graag de dialoog aangaan – maar met wie dan precies?’

Achtergrond van de protesten zijn een enorme economische crisis die mede door de coronapandemie is ontstaan, en het feit dat Nederland alleen te hulp wil schieten onder de voorwaarde dat u de overheidsfinanciën hervormt, en, heel concreet, 12,5 procent bezuinigt op arbeidsvoorwaarden van medewerkers in de publieke sector. Wat is uw mening hierover?

‘Ik heb premier Mark Rutte duidelijk gemaakt dat ik in principe bereid ben die bezuinigingen door te voeren. Maar binnen de kaders van onze eigen Curaçaose wetten. En ik vind dat Rutte rekening moet houden met de haalbaarheid en de gevolgen van zijn eisen. We hebben het niet alleen over mensen met topsalarissen die moeten inleveren, maar ook over mensen die in een veel lagere loonschaal zitten, zoals de onderwijzers. Mensen die toch al niet te veel verdienen. Dat heeft voor hen een enorme impact en veroorzaakt heel veel onzekerheid. Kunnen we voor dergelijke groepen niet kijken naar alternatieven? Ik denk zeker dat de ambtenarenbonden hiervoor open staan. En dat vraag ik ook aan Nederland: maak dat gesprek mogelijk.’

Volgens staatssecretaris Knops lijkt het erop dat de eilanden de autonomie die zij in 2010 kregen, niet kunnen dragen.

‘Natuurlijk is er de afgelopen tien jaar hier van alles misgegaan, dat zegt Knops ook terecht. Voor het grootste deel ligt dat vóór mijn aantreden als premier. Ja, het moet beter, veel beter. Maar als ik kijk naar de harde manier waarop Nederland zijn voorwaarden voor hulp stelt, dan ben ik bang dat de stabiliteit die nu al zo onder druk staat, nog verder kan verdwijnen. Op deze manier verzwakt Nederland binnen de gemeenschap onze positie als een fatsoenlijke regering. Zo krijgen we enkel nog meer armoede, nog meer uitholling van de middenklasse, en vervolgens nog meer opmerkingen van Nederland dat wij het alleen niet aankunnen.’

Gelooft u nog in dat ene ‘Koninkrijk met vier landen’?

‘Ik geloof nog steeds in het potentieel van onze autonomie en het potentieel van het Koninkrijk. Ik heb bij de VN weleens gezegd: Nederland is het meesterwerk van de beroemde schilders, wij als Caribische eilanden voegen daaraan kleur toe, een unieke culturele bijdrage. En daarom wil ik ook verder praten over een betere opzet van het Koninkrijk. Zeker, zeker, zeker. Nu draagt Nederland zorg voor Buitenlandse Zaken en Defensie. Maar waarom niet meer betrokkenheid, waarom niet meer gebruikmaken van elkaars vaardigheden over en weer? Zoals in de zorg, of in het onderwijs, en in investeringen door het Nederlands bedrijfsleven in bijvoorbeeld onze havensector. Ik wil de hulp van Nederland waard zijn. Maar Nederland moet beseffen dat er ook zo veel is dat in Nederlands voordeel kan werken. Echt, het koninkrijk kan zo veel beter.’