Leger Venezuela houdt hulpkonvooien met geweld tegen, twee betogers doodgeschoten

Oppositieleider Juan Guaidó heeft de internationale gemeenschap ‘formeel gevraagd alle opties open te houden’ om de veiligheid van zijn land te garanderen. Maandag heeft hij in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá crisisberaad met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence en vertegenwoordigers van Latijns-Amerikaanse landen die hem steunen.

Met voedsel en medicijnen gevulde vrachtwagens keerden zondag onverrichter zake terug naar de pakhuizen in de stad Cúcuta in Colombia. Sommige vrachtwagens waren in brand gestoken toen zij de Venezolaanse kant hadden bereikt van de bruggen die Cúcuta verbinden met de Venezolaanse grensstad Urena.

De Venezolaanse Nationale Garde gebruikte traangas en rubberkogels tegen Venezolanen die de hulpkonvooien begeleidden, en tegen aanhangers van Guaidó die probeerden aan de Venezolaanse kant van de grens de wegversperringen op te ruimen. Betogers maakten barricades van brandende autobanden, staken bussen in brand en gooiden stenen naar de soldaten.

In de grensstad San Antonio reden volgens ooggetuigen een tiental mannen op motoren, met bivakmutsen en in het zwart gekleed, die met scherp schoten op de menigte. Persbureau Reuters toonde beelden van de mannen op motoren.

Zeker twee mensen, onder wie een 14-jarige jongen, zijn zaterdag in de Venezolaanse grensplaats Santa Elena de Uairén om het leven gekomen tijdens botsingen met veiligheidstroepen. Dat heeft een arts van het plaatselijke ziekenhuis dichtbij de grens met Brazilië gezegd. 

Aan de grens met Colombia staken de Venezolaanse politie en militairen twee van de vier vrachtwagens met hulpgoederen in brand. Dat heeft een afgevaardigde van de oppositie gezegd tegen verslaggevers. ‘Mensen proberen het grootste deel van de hulpgoederen te redden uit de vrachtwagens die op bevel van Nicolás Maduro in brand zijn gestoken’, zei afgevaardigde Gaby Arellano. Daarop heeft Colombia de hulptrucks teruggetrokken, aldus de Colombiaanse minister van Buitenlandse Zaken Carlos Holmes Trujillo.

Zo’n zestig Venezolaanse militairen en politieagenten zijn volgens de Colombiaanse regering overgelopen naar de Colombiaanse kant van de brug. Sommigen reden met hun pantserwagens over het prikkeldraad heen en stapten daarna uit. De eerste vier soldaten die dat deden, werden aanvankelijk uitgejouwd door de Venezolanen aan de overkant, maar toegejuicht toen bleek dat ze deserteerden. Ze werden weggeleid door een eenheid van het Colombiaanse leger.

Analisten zeggen dat de confrontatie dit weekend mogelijk geen duidelijke overwinnaar zal opleveren. Sommige hulporganisaties bekritiseren de oppositie, omdat die humanitaire hulp zou gebruiken als politiek wapen. ‘Het regime van Maduro heeft opnieuw een klap opgelopen, maar misschien niet de finale klap waarop Guaidó, de VS en Colombia hadden gehoopt’, zei Michael Shifter van de Inter-American Dialogue in Washington tegen persbureau AP.

Ondertussen heeft Venezuela de diplomatieke betrekkingen met Colombia verbroken. ‘We kunnen niet langer tolereren dat Colombiaans grondgebied het toneel is van agressie tegen Venezuela’, zei president Maduro tijdens een massabijeenkomst van zijn aanhangers in de hoofdstad Caracas. Alle Colombiaanse diplomaten en consulaire medewerkers moeten het land binnen 24 uur verlaten. De Colombiaanse vicepresident Marta Lucía Ramirez zei dat ‘betrekkingen die niet bestaan, ook niet verbroken kunnen worden’.

Geblokkeerde brug

Vanaf zaterdagmiddag probeerden aanhangers van Guaidó vanaf de Colombiaanse kant van de grens prikkeldraad en andere wegversperringen op de Francisco de Paula Santanderbrug tussen de steden Urena (Venezuela) en Cúcuta (Colombia) te verwijderen. Het leger stuurde pantserwagens om de brug weer te blokkeren.

Vier vrachtwagens met hulpgoederen probeerden zaterdagmiddag een doorgang te forceren op de Tienditasbrug in de grensstad Cúcuta, zonder succes. Kort tevoren waren de zelfbenoemde president Guaidó en de Colombiaanse president Iván Duque op een van de wagens geklommen om symbolisch het konvooi in gang te zetten. 

Guaidó, door veel westerse landen erkend als de wettige president van Venezuela, had zich vrijdag niets aangetrokken van een rechterlijk bevel om zijn land niet te verlaten. Hij kwam aan in Cúcuta, waar de VS en Colombia enorme voorraden hulpgoederen hebben opgeslagen in pakhuizen.

In Cúcuta vond vrijdag een concert plaats om geld in te zamelen voor de noodlijdende bevolking van Venezuela en humanitaire hulp in het land toe te laten. Guaidó, die inmiddels steun krijgt van een vijftigtal landen, ontmoette op het podium de Colombiaanse regeringsleider Iván Duque Márquez. Tegen journalisten zei hij vrijdagavond dat hij tijdens zijn overtocht naar Colombia medewerking kreeg van het Venezolaanse leger.

Tegenconcert

Enkele tienduizenden mensen woonden het megaconcert bij op de Tienditasbrug, die de grens vormt tussen Venezuela en Colombia. Enkele honderden meters verderop, aan de andere kant van de grens, was in Venezuela een tegenconcert aan de gang, voor president Nicolas Maduro. 

Guaidó wil samen met de oppositie en hulporganisaties grote hoeveelheden hulpgoederen het land binnenbrengen vanuit Colombia en Brazilië. Maduro heeft de grensovergangen met beide landen gesloten, maar Guaidó is vastberaden de blokkades te omzeilen of te breken.