Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Nederland sluit zich aan bij Europees ultimatum aan Maduro: verkiezingen of steun Guaidó

Spanje, Duitsland, Frankrijk en Nederland geven de Venezolaanse president acht dagen om verkiezingen uit te schrijven. Ook de EU verhardt haar standpunt.

Guaido tijdens een persconferentie.
Guaido tijdens een persconferentie. Foto Carlos Garcia/Reuters

Nederland zal oppositieleider Juan Guaidó erkennen als interim-president van Venezuela als huidige president Nicolás Maduro niet binnen acht dagen verkiezingen uitschrijft. Hiermee sluit Nederland zich aan bij Spanje, Frankrijk en Duitsland, die zaterdag soortgelijke verklaringen uitgaven.

In een Kamerbrief schrijft minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dat vrije en eerlijke verkiezingen nodig zijn omdat “het Venezolaanse volk de vrijheid moet hebben om te bepalen hoe zijn toekomst eruitziet”. Ook benadrukt hij het belang van een goede “buurlandrelatie”. Nederland heeft een bijzondere relatie met Venezuela, vanwege de nabijgelegen Caribische landen van het Koninkrijk.

Ook heeft de Europese Unie een nieuwe verklaring uitgebracht, waarbij zij een strenger standpunt inneemt dan tot dusver. In de verklaring schrijft EU-buitenlandcoördinator Frederica Mogherini dat de Unie stappen zal ondernemen als er in “de komende dagen” geen nieuwe verkiezingen worden aangekondigd. Ze noemt artikel 233 van de Venezolaanse grondwet, waarbij de voorzitter van het parlement de rol van president op zich mag nemen als de president permanent niet in staat is het land te leiden.

De Venezolaanse regering reageerde zaterdagmiddag afkeurend op de Europese verklaringen. Minister van Buitenlandse Zaken Jorge Arreaza stelde tijdens een bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad dat “niemand ons een deadline gaat geven over onze verkiezingen”. “Wie bent u om een ultimatum te stellen aan een soevereine regering?”

Twee presidenten

Woensdag riep de 35-jarige Guaidó zichzelf als leider van de Nationale Assemblee uit tot waarnemend president van Venezuela. Hierop maakten de VS, Canada en een elftal Latijns-Amerikaanse landen bekend hem te erkennen als interim-leider. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo riep de internationale gemeenschap zaterdag nogmaals op Guaidó te steunen als interim-president.

Twitter avatar StateDept Department of State .@SecPompeo: We stand with the people of #Venezuela as they seek to build a better life. We cannot ignore the suffering or tyranny taking place in this proud nation. Neither should other countries who care about freedom and prosperity. #EstamosUnidosVE https://t.co/ml9o5ByiZR
Lees ook dit artikel: De wereld kiest partij in Venezuela

Landen als Rusland, Cuba, Bolivia en Nicaragua bleven Maduro steunen als president. De Europese Unie drong in haar verklaring alleen aan op nieuwe verkiezingen, respect voor de democratie en een eind aan het repressieve staatsgeweld.

De sociaal-democratische premier van Spanje Pedro Sánchez werd door de rechtse oppositiepartijen Partido Popular, Ciudadanos en Vox onder druk gezet om het voortouw te nemen binnen de Europese Unie. Het Zuid-Europese land heeft speciale banden met de voormalige kolonie Venezuela, dat in 1830 een onafhankelijke republiek werd. Ongeveer 1 miljoen inwoners van Venezuela beschikken (ook) over een Europees paspoort.

De voorbije decennia kwam Venezuela door wanbeleid van Hugo Chávez en diens opvolger Maduro in een grote economische en maatschappelijk crisis terecht, waardoor grote tekorten aan voedsel en medicijnen ontstonden. Zeker 3 miljoen van de in totaal 30 miljoen Venezolanen zijn het land ontvlucht. Een deel daarvan ging naar Europa.

Omstreden verkiezingen

De spanning binnen Venezuela liep de voorbije jaren steeds verder op, maar Maduro wist met behulp van hard ingrijpen door het leger opstanden neer te slaan. Daarnaast liet hij talloze leden van de oppositie, activisten en andere tegenstanders van het regime opsluiten. Verder werden nationale media aan banden gelegd en kwamen verschillende internationale journalisten vast te zitten.

Verschillende regionale verkiezingen werden uitgesteld of gemanipuleerd. En de Nationale Assemblee, die een afzettingsprocedure wilde instellen, werd buitenspel gezet via de oprichting van een regeringsgezinde grondwetgevende vergadering. Maduro riep zichzelf in mei 2018 uit als winnaar van omstreden presidentsverkiezingen, waar de oppositie amper aan kon meedoen. Op 10 januari liet hij zich voor een nieuwe termijn beëdigen.

Tal van landen, waaronder die van de EU, hebben de uitslag uit mei nooit erkend. Nu krijgt Maduro nog acht dagen van in ieder geval Spanje, Duitsland en Frankrijk om nieuwe, transparante verkiezingen te houden.