DEN HAAG – In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, publiceert Caribisch Netwerk interviews met Kamerleden over de Caribische gemeenschap. Nevin Özütok van GroenLinks wil door als Kamerlid. “Veel schriftelijke Kamervragen stellen hebben de eilanden geholpen.”
Het dossier Koninkrijksrelaties is niet populair onder Kamerleden. Je zou weinig kiezers ermee kunnen scoren, is de heersende gedachte op het Binnenhof. Hoe kreeg u van uw fractie dit dossier, eigenlijk?
“Ik heb er zelf om gevraagd toen ik Binnenlandse Zaken in mijn portefeuille kreeg. Ik me altijd heb beziggehouden met zaken over discriminatie en gelijkwaardigheid. En het slavernijverleden moet ook meer op de kaart gezet worden. Van begin af aan was het me helder dat het logisch is om deze keuze te maken.”
Het is een dossier dat alleen maar dikker is geworden van de problemen. Een pandemie met veel gesteggel tussen bestuurders in Den Haag en de eilanden om geld. De wederopbouw van Sint-Maarten. Amper drinkwater uit de kraan op Sint-Eustatius; waar Den Haag het lokaal bestuur heeft overgenomen. En dan nog de ombudsman die stééds alarm blijft slaan over armoede in de Caribische gemeenten.
Tijdens het debat over het tekort aan drinkwater in Sint-Eustatius.
“Heel veel problemen. Het zijn voor Nederland relatief gezien kleine dingen die op de agenda in Den Haag komen te staan, maar met een grote impact op de mensen die daar leven. Als het specifiek om de BES-eilanden [Bonaire, Sint-Eustatius en Saba] gaat, hebben we allemaal warme gevoelens bij. Maar als het erop aankomt, dan eindigen deze problemen onderaan het lijstje. Dat triggert mij.”
Hoe weet u wat er zich echt afspeelt op de eilanden? Er wordt weleens vanuit de Kamer geroepen dat zelfs de ambtenaren die daar naartoe vliegen het niet zo goed begrijpen. U zit ook op 8.000 kilometer afstand.
Nevin Özütok op bezoek op Bonaire begin van dit jaar.
“Goed contact moet je zelf opbouwen. Ik merk dat het niet handig is om als Kamerlid alléén naar de eilanden te gaan wanneer we met delegatie mogen. Dan is jouw agenda al bepaald, omdat we met alle politieke partijen een compromis moeten sluiten.”
“Ik ben op eigen initiatief naar Bonaire geweest. Een week lang met veel mensen gesproken. Dan kom je meer te weten over het dagelijkse leven en de armoede. Daar heb ik heel veel van geleerd. En ik wilde graag opnieuw naar de Cariben, maar toen kwam corona.”
Over corona gesproken: hoe weet u wat voor situaties inwoners nu meemaken?
“Ik doe dat – net zoals we dat nu doen – via videobellen. Ik heb geregeld contact met de bestuurders op de eilanden, maar ook met de stichtingen die goed op de hoogte zijn.”
We hebben een premier in Nederland die tien jaar lang op de regeringsstoel zit. Onder de regie van Mark Rutte (VVD) is de armoede op Bonaire bijvoorbeeld toegenomen.
“De armoede is schrikbarend. Maar de eilanden worden als klein onderdeel gezien. En hoe pak je armoede aan? Je moet als Kamerlid in het begin zoeken naar een haakje en voor mij is dat: armoede vanuit mensenrechten aankaarten.”
‘Wat mij echt bijblijft is dat ik in het begin min of meer werd weggehoond in de Kamer’
“Nou, wat mij echt bijblijft is dat ik in het begin min of meer werd weggehoond in de Kamer. ‘Want in Nederland zijn mensenrechten goed geregeld!’ Dat is níet het geval. Pas als je al die dingen die je daar op het eiland ziet of leest ook gaat opsommen, dan verandert er wel wat.”
Lang niet genoeg, vinden veel inwoners en lokale politici in die drie Caribische gemeenten.
“Het is ook een situatie wat historisch gezien is maar blijven groeien. Dat verander je ook niet van de ene dag op de andere, dat weet ik ook wel. Er is daar nog niet een standaard wat humaan is.”
Er is een kans dat er na de verkiezingen Kamerleden komen die (bijna) allemaal weinig bekend zijn met de eilanden. Vier jaar geleden was u ook nieuw. Wat maakt het nou allemaal uit als er nieuwe mensen zich bezig gaan houden met Koninkrijksrelaties?
“Nieuwe mensen doen ook hun stinkende best om een dossier eigen te maken. Dat duurt een tijdje. Ik heb er zelf bijna een jaar over moeten doen. Hoe doe je dat? Door eigenlijk uit te vogelen waar andere Kamerleden gevoelig voor zijn om iets op de politieke agenda te krijgen. Ik heb dus nu voorsprong.”
‘Het is niet alleen strategie op het dossier Koninkrijkrelaties , maar ook het kunnen motiveren van andere partijen’
“Ik heb al geïnvesteerd in die kennis. Voor mij en GroenLinks zou het fijn zijn als ik gewoon door kan. Het is niet alleen strategie hebben op dit dossier, maar ook kunnen verbinden in de Kamer. Hoe motiveer ik andere partijen?”
Wat hebben inwoners aan u?
“Dat ik ze allereerst echt begrijp en dat ik veel schriftelijke Kamervragen stel. Daarmee heb ik de aandacht van het kabinet kunnen grijpen.”
Maar wat voor problemen hebt u bijvoorbeeld voor die inwoners opgelost?
“Dat er óók een corona-bonus komt voor het zorgpersoneel voor de BES-eilanden. In Europees Nederland kregen ze het wel, maar daar niet. Onbegrijpelijk. Het kabinet is om, nadat ik schriftelijke vragen heb gesteld. Opkomen voor Caribische jongeren die zich niet gehoord voelen door het kabinet. Opkomen voor ongelijkheid.”
Toch bent u – op dit moment – op een onverkiesbare plek (17) gezet door uw partij GroenLinks. Hoe reageerde u eigenlijk?
“Er gaat dan van alles door je heen als je dat hoort. Dat was wel schrikken. Ook een beetje boos en verdrietig. Maar het is geen uitgemaakte zaak. GroenLinks-leden en daarna de kiezers hebben het uiteindelijk voor het zeggen.”
