‘Rauw Curaçao’ toont hoe het eilandleven werkelijk is

„Waarom doe jij dit werk eigenlijk?”, vraagt de clown aan de presentator. De plotselinge rolverwisseling lijkt Wensly Francisco niet te verbazen. Hij vertelt over zijn jeugd. „Eigenlijk wilde ik dit altijd al doen, maar het liep in het begin niet zoals ik wilde. Problemen, vechten op straat. Uiteindelijk ben ik in dienst gegaan. Daar kreeg ik begeleiding en ontmoette ik een soort vaderfiguur.”

De scène zegt veel over de bijzondere wijze waarop Francisco (samen met Kees Schaap) de reportageserie Rauw Curaçao heeft gemaakt. Want Francisco (Curaçao, 1980) gaat nadrukkelijk een band aan met de mensen die hij spreekt, zodat zij op een gegeven moment ook hem vragen gaan stellen. Je voelt dat hij zich moet inhouden om voor hen niet de vaderfiguur te spelen die hij zelf in het leger ontmoette.

Rauw Curaçao (BNNVARA) is dan ook geen serie over hagelwitte stranden, resorts en zwembaden. Voor de geportretteerden zijn dat slechts decorstukken van een toneelstuk waar zij geen rol in hebben. De enige witte mensen in de tweede aflevering waren zondag de bleke toeristen die Francisco en Juny Richardson (de clown) van een afstandje zagen terwijl ze aan zee zaten te praten.

Richardson is ontslagen door de plaatselijke raffinaderij en is te zien als hij bij een benzinestation avocado’s en limoenen verkoopt. En hij is dus clown, vertelt hij. Als Francisco hem vergezelt naar een kinderfeestje, blijkt dat pas zijn tweede optreden te zijn. Het verhaal wordt tragisch zoals alleen een clownsverhaal dat kan zijn. Eerst blijken ze op de verkeerde plaats te wachten. Eenmaal bij het feestje, volgt de volgende complicatie: „Juny’s hoofdact is ballondieren vouwen, maar hij is zijn ballonnen vergeten.”

Later zien we Juny, dan ex-clown, terug als frisdrankverkoper op een kruispunt en als supermarktbeambte; in Rauw Curaçao keert de cameraploeg elke drie maanden bij de hoofdpersonen terug. Tussendoor vertelt een oudere man, schijnbaar weggelopen uit de roman Dubbelspel van Frank Martinus Arion, vol vuur over het dominospel. Het is zaak om rustig te blijven, doceert hij, terwijl de spelende mannen achter hem hun stenen door het bord lijken te willen beuken.

Stage bij Ajax

Een somber stemmend spel treft Francisco aan rondom de zeventienjarige voelbalster Riesmarly Tokaay. Ze is de aanvoerder van haar team en sprankelt, binnen en buiten het veld. „Ik herken mezelf in jou”, zegt Francisco. „Ik groeide alleen met mijn moeder op. Elke dag de gedachte dat ze niks heeft.” Dan melden zich plotseling mensen die het helemaal in Tokaay zien zitten: voetbalmanagers. Voor het eerst in haar leven betreedt ze een huis met zwembad. De voertaal is Nederlands, de praatjes zijn glad en het nieuws is misschien wel te mooi om waar te zijn: ze hebben een stage voor haar bij Ajax geregeld.

Ook haar ouders worden uitgenodigd. „We gaan haar niet ontvoeren, hoor”, zegt een van de managers geruststellend. We zien Francisco van een afstandje toekijken. „Haar ouders stellen geen vragen”, constateert hij bezorgd. „Geen praktische vragen, laat staan kritische vragen.” Een paar dagen later wordt hij gebeld. Als hij Tokaay nog wil filmen, moet hij betalen. „Ze is een soort geldmachine geworden. Iedereen wil iets, maar ik ben bang dat ze leeg achterblijft.” Drie maanden later kan hij haar niet meer bereiken. De stage bij Ajax is nog niet begonnen.

Francisco’s frustratie spat van het scherm. Aan het eind van de aflevering haalt hij een dominowijsheid aan: „Elk verlies is maar tijdelijk, want na elk spel komt weer een nieuw spel.” Hij zegt het als een man die weet dat je altijd rustig moet blijven, maar die het liefst de stenen van het bord zou vegen. Want ze zijn niet eerlijk verdeeld.