Verzet tegen nieuwe vrachthaven Bonaire, aanleg zou ‘ecocide’ zijn
De plannen voor de aanleg van een nieuwe vrachthaven op Bonaire komen neer op ‘ecocide’, moedwillige vernietiging van het milieu. Dat zegt een belangengroep van burgers op het Caribische eiland. De overheid meent dat de groep niet alleen schromelijk overdrijft, maar zichzelf ook verzwakt door anoniem te opereren.
Bonaire is sinds 2010 een zogeheten bijzondere gemeente van Nederland, net als Saba en Sint Eustatius. Op de eilanden geldt de Nederlandse wetgeving. Maar het lokale overheidsbestuur is in handen van een bestuurscollege (BC), voorgezeten door een Gezaghebber. Het BC werkt samen met de Rijksdienst Caribisch Nederland.
Bonaire, een eiland van zo’n twintigduizend inwoners onder wie steeds meer ‘Europese Nederlanders’, heeft al een containerhaven. Die opereert vanaf dezelfde plek als de haven voor de cruiseschepen, belangrijk voor de toerisme-economie van het eiland. Door de groei van de bevolking en haar behoefte aan goederen, zo stelt de overheid, is de huidige haven te klein voor levering van spullen, die op het eiland bijna allemaal van buitenaf moeten komen.
Het plan is om, na jaren van studies, begin volgend jaar met de bouw van een nieuwe haven te beginnen. Volgens de havenmeester van Bonaire, Gunther Flanegin, zal die zo’n 35 miljoen euro kosten. De tegenstanders schatten de kosten op 80 miljoen. ‘We willen niets grootschaligs,’ aldus Flanegin, ‘en uiteraard al helemaal niets wat de zee-natuur van ons eiland zou schaden.’
Maar juist daarop spitst het dispuut zich toe met de belangengroep, die zich Conserve Bonaire noemt. De overheid heeft een locatie op het oog bij Hato, de plaats waar momenteel al schepen aanmeren die het opslagdepot van het Water- en Elektriciteitsbedrijf (WEB) van brandstof voorzien. Daar in de buurt ligt ook een woonwijk en bezitten tientallen mensen vakantiewoningen, ook voor verhuur.
Volgens een woordvoerder namens Conserve Bonaire, een Nederlander die jaren op Bonaire heeft gewoond maar al geruime tijd terug in Nederland is, zal de nieuwe haven bij het WEB-terrein grote schade kunnen aanrichten aan een koraalrif voor de kust. Dat rif is niet alleen belangrijk voor het maritieme ecosysteem, maar ook populair bij toeristen die naar Bonaire komen om te duiken.
Deze Nederlander, Dos Winkel, stelt dat de noodzaak voor een nieuwe haven ‘zeer twijfelachtig’ is, omdat Bonaire al van plan zou zijn het cruisetoerisme in te dammen. Met ‘een nodeloze mega-investering’, waarvoor ook beschermd koraalrif zou moeten wijken, gaat de overheid volgens Winkel ‘echt te ver’. Het rif zou onder meer het thuis zijn van een aantal beschermde zeeschildpadden. Dos Winkel gebruikt de term ecocide.
Havenmeester Flanegin denkt dat de belangengroep vooral bestaat uit mensen die bang zijn dat door de aanleg van een nieuwe vrachthaven hun huizen in de buurt in waarde kunnen afnemen. ‘Het is vreemd dat zij niet zelf rechtstreeks in de openbaarheid wensen te komen,’ vindt hij. Volgens Flanegin zal bij de aanleg en de bedrijfsvoering terdege rekening worden gehouden met het milieu. ‘Daarmee gaan wij nooit roekeloos om. Ook de overheid snapt het grote belang dat de natuur juist voor de economie van ons eiland heeft.’
Alternatieven
Conserve Bonaire meent dat er in het noorden van het eiland, buiten de bebouwde omgeving, een alternatieve plek voor de haven bestaat. Het gaat dan om het terrein van Bopec, de olie-overslaghaven die mogelijk op korte termijn zal sluiten. Het rif daar is eerder al zwaar beschadigd, dus daaraan valt weinig meer kapot te maken. Ook kan de aanleg dan goedkoper, zodat geld vrijgemaakt kan worden voor nijpender problemen op Bonaire, zoals een milieuveilige afwatering, fatsoenlijkere wegen en de aanpak van de armoede bij het aanzienlijk deel van de bevolking dat al vóór 2010 op het eiland woonde.
Maar ook die redenering klopt niet, aldus de havenmeester. ‘Het zou miljoenen kosten om vanaf Bopec een wegennet te verbeteren en aan te leggen dat nodig is om de spullen uit de containers bij de gebruikers, de bevolking te krijgen.’ Bovendien is Bopec eigendom van Venezuela, en niet van Nederland. ‘We hebben het hier over een politiek gevoelig proces, dat vele jaren kan duren.’
Met de nieuwe vrachthaven hoopt de overheid van Bonaire minder afhankelijk te zijn van de huidige goederenoverslag op het nabijgelegen Curaçao. Dat zou ook moeten leiden tot goedkopere spullen in de winkels van het Caribische eiland. Conserve Bonaire schat deze winst echter op maximaal één procent. De overheid heeft hierover geen cijfers paraat.