Van de duikschool van Mark Brown op Curaçao is na drie maanden lockdown weinig meer over
Toeristen zijn weer welkom op Curaçao. Maar daarmee zijn de economische problemen op het eiland nog niet opgelost.
Aanpassen of ten onder gaan. Mark Brown wist het vanaf dag een. Hij is duikinstructeur en heeft een duikschool op een toplocatie aan zee. In de wijk Marie Pampoen, net naast Mambo Beach, het grootste en onder Nederlanders populairste strand van Curaçao. Zijn duikschool zelf lijkt wat minder top: een oude container op wielen, waarvan de verf vaal is geworden en afbladdert in de middagzon. “Ik weet het: ik moet het nodig schilderen, mensen denken altijd dat ik dicht ben”.
Sinds de wereldwijde uitbraak van Covid-19 en de sluiting van de Curaçaose luchthaven en daarmee de grenzen van Curaçao op 13 maart, is het ook niet meer nodig om dat beeld te veranderen. “Mijn duikschool ís dicht, er is vanaf die dag geen enkele toerist meer langsgekomen. Ik heb nog één Colombiaan, die zit vast op het eiland. Hij betaalt mij elke dag 85 gulden (ruim 40 euro) om een duikje te maken. Ik ben zijn buddy. Maar vandaag gaan de grenzen weer open en is-ie weg.”
Het nieuwe normaal is een fractie van het oude
Het einde van de lockdown, woensdag, wordt voorzichtig ingezet. Curaçao laat de vliegtuigen van KLM en TUI weer toe, maar ze mogen maximaal 10.000 toeristen komen brengen. Normaal komen er, samen met de cruiseschepen, zo’n 110.000 toeristen per maand. CHATA, de belangenorganisatie van de hotelsector, schat dat hooguit een kwart van de hotelkamers bezet raakt deze maand.
“Met mijn manier van leven moet ik elke dag één of twee duiken maken met drie of vier man. Ik heb vijf monden te voeden. Gelukkig werkt mijn partner, anders hadden we nu niet zoveel meer. De eerste weken kwam ik nog door met hulp van vrienden. Er waren er nogal wat die nog rekeningen aan mij moesten betalen en dat ook prompt deden. Een ander deel stuurde hun kinderen op duikles. Kwam er toch wat geld binnen.”
Dat geluk hadden 16.000 mensen die werkzaam zijn in de toeristische sector niet. Het merendeel van hen raakte werkloos. Ondanks de NOW-subsidieregeling die de regering vanaf mei aanbood aan werkgevers en zelfstandige ondernemers op het eiland. Deze Noodwet Overbrugging Werkgelegenheid voorziet in een aanvulling van het loon als mensen in dienst worden gehouden. Betaald door Nederland.
Brown: “Ik heb onmiddellijk steun aangevraagd, maar heb nog steeds niets gekregen. 1300 gulden (650 euro) is toegezegd, maar de bureaucratie en tegenwerking bij de instanties is zo groot, dat ik denk dat ik dat geld nooit ga zien. Elke maand is er wel wat. Ik denk dat de overheid bewust saboteert: ik ken niemand die de afgelopen maanden geld heeft gekregen uit die regeling. Mijn vraag is: waar blijft dat geld dan, Nederland heeft wel betaald.”
Dan maar koraalduivel schieten
De klacht van Mark Brown staat niet op zichzelf. De Curaçao Restaurant Association hield een enquête onder haar leden: 80 procent had de eerste maand nog geen NOW-steun gekregen. Grotere bedrijven melden wel dat de loonsubsidie is overgemaakt.
“Mijn partner was bij de les toen het eiland werd afgesloten voor toeristen”, zegt Brown. “Ze zei meteen dat ik mij op iets anders moest gaan richten om geld te verdienen: Lionfish schieten! Als je toch onder water bent, maak daar dan gebruik van.” De koraalduivel, zoals de vis in het Nederlands heet, deed tien jaar geleden zijn intrede in het Caribisch gebied, maar hoort er niet. Het is een lekkere vis, maar vreet zelf alle andere vis op en vernietigt koraal. “De vraag naar de koraalduivel is weliswaar afgenomen, nu er geen toeristen zijn, maar lokaal wordt-ie ook goed gegeten. Een kilo levert 18 piek op en ik ving de eerste dag zo’n 60 kilo.”
Brown hoopt dat de situatie weer gauw normaal wordt. “Ik was het eens met de coronamaatregelen in het begin, Curaçao heeft het met twintig-plus besmettingen goed gedaan. Maar onze economie kan het niet meer aan, het vergt te veel slachtoffers nu. Nu gaat de luchthaven weer open, Covid-19 komt hoe dan ook opnieuw naar ons eiland, maar we moeten verder. De crisis heeft als voordeel dat ik voldoende tijd heb voor mijn drie kinderen. Maar ze moeten wel elke dag eten.”
De Cariben hoeven niet te rekenen op mededogen van het kabinet
‘Behandel de Caribische landen binnen het koninkrijk met compassie en een warm hart enerzijds en een koel verstand anderzijds’. Premier Mark Rutte ontving deze noodkreet enkele dagen geleden van een groep prominenten, zoals Hans de Boer, Alexander Pechtold, Jandino Asporaat, Nout Wellink en Herman Wijffels. Komende vrijdag spreekt de rijksministerraad over nieuwe coronasteun aan Curaçao, Sint Maarten en Aruba. De grote vrees van de brievenschrijvers is dat de eilanden in ruil voor die hulp te drastische hervormingen moeten doorvoeren. Hervormingen die uiteindelijk voor politieke instabiliteit zullen zorgen, met alle gevolgen van dien.
De coronacrisis heeft diepe wonden geslagen in de West. Het toerisme is geheel weggevallen. Het commerciële vliegverkeer heeft maanden stilgelegen, in de havens was al die tijd geen cruiseschip te vinden. Voor toeristen gaan de grenzen inmiddels weer voorzichtig open, maar de economische malaise zal nog lang voelbaar blijven. Het aantal eilandbewoners dat gebruik moet maken van voedselpakketten is naar recordhoogte gestegen.
Het Statuut van het koninkrijk schrijft voor dat de landen elkaar helpen in tijden van nood. Nederland doet dat ook. Het kabinet stuurt medische voorzieningen de oceaan over en verstrekt zachte leningen. Het gaat om honderden miljoenen euro’s. Maar staatssecretaris Raymond Knops (koninkrijksrelaties) heeft bij de laatste steunronde wel harde voorwaarden gesteld. Zo wordt Sint-Maarten gedwongen de pensioenleeftijd te verhogen van 62 naar 65 jaar. Curaçao moet toestaan dat alle overheidsinstellingen financieel worden doorgelicht. En op alle eilanden dienen ministers, parlementsleden en (semi-)ambtenaren salaris in te leveren. Dit raakt ook vuilnismannen en politieagenten.
De vrees voor populisme
Vooral op Curaçao is het onrustig. De afgelopen week waren de straten van Willemstad toneel van vernielingen en brandstichtingen. De onvrede richt zich op premier Eugene Rhuggenaath en zijn ministersploeg, omdat zij akkoord zijn gegaan met de Nederlandse eisen. Dit is gevaarlijk, vindt onder anderen Hans de Boer. Tegen het AD zei de voorzitter van VNO-NCW: “Er zitten nu een paar fatsoenlijke partijen in de regering van Curaçao. Als je ze nu uitmergelt met keiharde voorwaarden, krijgen ze straks na de verkiezingen weer een populist aan het roer waar je geen zaken mee kunt doen.’’
De eilanden beroepen zich op overmacht. De malaise wordt veroorzaakt door gebeurtenissen waar ze niks aan kunnen doen: orkanen (Irma), de vluchtelingenproblematiek in Venezuela en nu ook nog het coronavirus. Maar Nederland voelt er niets voor om geld over te maken met het risico dat dit – opnieuw – in de verkeerde zakken verdwijnt.
Vrijdag moet duidelijk worden hoe het nieuwe steunpakket voor de Cariben, gericht op de langere termijn, eruit ziet. Rutte heeft al laten doorschemeren dat de eilanden worden gedwongen nieuwe hervormingen door te voeren. “Ze moeten competitiever worden”, zei hij vrijdag op zijn wekelijkse persconferentie. “Dat levert uiteindelijk groei op, zodat ze de volgende keer niet hoeven te bellen.” Hij noemde Curacao ‘een kopie van Italië en Spanje’. Het Caribische land hoeft zich, gezien de harde opstelling van Nederland richting Zuid-Europa, geen illusies te maken.
Kader door: Bart Zuidervaart
Lees ook :
De Cariben hoeven niet te rekenen op mededogen van het kabinet
Nederland is bereid meer noodhulp te verlenen aan de Caribische landen binnen het koninkrijk. Maar het kabinet zal harde eisen stellen.
Curaçao is de vernielingen en brandstichtingen zat en roept de hulp in van het Nederlandse leger
De hulp van Nederlandse militairen is ingeroepen om de lokale politie op Curaçao te ondersteunen. Al dagen zijn er brandstichtingen en vernielingen in Willemstad.