Pisas wil ‘Koninkrijksconferentie’ om voorstel rijkswet aan te passen
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Nadat de vier regeringen op 10 augustus 2021 ‘overeenstemming hadden bereikt’ over het wetsvoorstel Rijkswet Coho en op 11 februari 2022 op grond daarvan de consensusrijkswet Coho werd aangeboden aan de parlementen, heeft het kabinet-Pisas, naar nu blijkt, op 28 maart een bommetje - sommigen zeggen een bom - gelegd onder het Coho.
Het moet toch anders, want zoals het nu is, is het toch te ‘autonomie-ondermijnend’, schrijft premier Gilmar Pisas (MFK) aan staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) van Koninkrijksrelaties. Het Antilliaans Dagblad vroeg de Nederlandse bewindsvrouw via haar woordvoerder om een reactie. Die verwijst naar de technische briefing over Coho komende woensdag in de Tweede Kamer. ,,En wanneer we op de brief reageren dan zal dat richting de schrijvers zijn. Dat doen we niet via de media.”
Het kabinet-Pisas (MFK/PNP) schrijft te vrezen dat er op dit moment op Curaçao geen Statenmeerderheid is vóór de rijkswet Coho (Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling). De premier spreekt over ‘een niet gering aantal leden van de Staten’, die diverse bepalingen ‘autonomie-ondermijnend’ vinden of ‘anderszins ongunstig voor de positie van Curaçao’. Onder hen ‘ook enkele leden van de coalitiepartijen’. Van MFK en PNP dus.
Eigenlijk, aldus Pisas, zijn er ‘vele Statenleden’ die überhaupt geen consensusrijkswetten willen. Dat is uitgesproken in een op 1 september in coronacrisisjaar 2020 aangenomen motie van het Curaçaose parlement (alle fracties waren vóór, behalve PAR, red.). Dat komt, legt de minister-president aan Van Huffelen uit, omdat zij na de consensusrijkswetten van 10-10-’10 - toen het Land de Nederlandse Antillen werd ontmanteld en Curaçao de autonome status als land kreeg - ‘erg huiverig zijn geworden voor een verdere overdracht van autonome bevoegdheden’.
Kortom, politiek gezien kan de Rijkswet Coho ‘nog niet rekenen op een meerderheid van de Staten’. Maar Pisas komt met een voorstel: namelijk om een Koninkrijksconferentie (op politiek niveau) te beleggen en om daarbij tot een ‘aangepast voorstel voor de consensusrijkswet Coho’ te komen en aan de Tweede Kamer aan te bieden (sinds 11 februari ligt er al een voorstel, nadat een heel tijdspad is afgelegd in verband met de totstandkoming).
Bij de door Pisas geopperde Koninkrijksconferentie zou het moeten gaan over de oplossing van de ‘laatste pijnpunten’ om zodoende te komen tot een voorstel dat wél kan rekenen op een meerderheid in de Staten op Curaçao, nog vóórdat de rijkswet wordt behandeld in de Tweede Kamer.
In verband met die conferentie, waar dan ook Aruba en Sint Maarten aan mee zullen (moeten) doen, wijst de regering in Willemstad een nieuw team aan om in overleg met een door Van Huffelen aangewezen Nederlandse counterpart deze ‘pijnpunten’ op technisch niveau te bespreken en ‘mogelijke oplossingsrichtingen’ aan te dragen.
Onaangename verrassing
Daarna vindt politiek-bestuurlijke besluitvorming plaats tijdens de voorgestelde Koninkrijksconferentie; besluitvorming over een nieuwe, althans ‘aangepaste’, consensusrijkswet Coho dus.
De regering-Pisas, die regelmatig benadrukt transparant te werken, heeft zelf geen enkele ruchtbaarheid gegeven aan de brief die al op 28 maart is uitgestuurd, nu via de media is uitgelekt en die in Den Haag ongetwijfeld als een onaangename verrassing is ervaren; zeker na zo’n lang traject van voorbereiding van bijna twee jaar.
In interviews noch in persberichten heeft de premier er iets over gezegd. Eerder het tegendeel. In de week van medio maart gaf hij tijdens de talkshow ‘Punto Final’ van TeleCuraçao aan dat een afwijzing door Curaçao van Coho onherroepelijk zou leiden tot een aanwijzing van de Rijksministerraad (RMR).
,,En dan hebben we zelf niets meer te zeggen”, verklaarde de MFK-leider. Pisas legde, naar eigen zeggen ‘zonder emotie’, uit dat Curaçao de facto ‘in de hoek staat’ en dus geen kant op kan.
Kort daarop kwamen hij en PNP-leider Ruthmilda Larmonie-Cecilia toch op andere gedachten. Eerst in een brief van 18 maart, gevolgd door overleg op 21 maart tussen Pisas en Larmonie-Cecilia enerzijds en Van Huffelen aan de andere kant. In dat overleg zijn volgens de minister-president van Curaçao ‘enkele knelpunten’ naar voren gebracht, die ‘door de regering in het maatschappelijk debat over het Coho nog steeds worden ervaren’.
Dat ‘maatschappelijk debat’ wordt een paar keer genoemd in Pisas’ brief. De regering is van mening dat er in het voorstel voor de consensusrijkswet ‘door belangrijke groepen in de samenleving’ nog altijd een aantal bepalingen als autonomie-ondermijnend worden gezien.
De premier verwijst verder naar het ‘eigenaarschap van de autonome landen’. Dat is, schrijft Pisas, in het voorstel voor de Rijkswet Coho, ‘nog steeds een erg voelbaar gemis’. Zeker gelet op de vergaande bevoegdheden die aan het Hervormingsorgaan en aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zijn toebedeeld.
,,Ook wordt het ontbreken van een commitment (aan Nederlandse zijde, red.) ten aanzien van de broodnodige investeringen, die gepaard moeten gaan met de hervormingen zoals genoemd in het Landspakket, in de diverse zienswijzen als ongunstig ervaren.”
