De premier van Aruba, Evelyn Wever-Croes, heeft aangegeven de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden te accepteren. Ze zei in een eerste reactie op de toespraak van premier Mark Rutte dat 'elk welgemeend excuses altijd welkom is'. Ook activist Jerry Afriyie ziet de excuses als mooie eerste stap, maar benadrukt dat er nog werk te doen is.
Wever-Croes noemde de excuses 'een keerpunt in de geschiedenis binnen het koninkrijk'. Ze zei Nederland erkentelijk te zijn voor deze eerste stap. "We hebben nu de kans om op collectieve wijze en als gelijkwaardige landen aan een betere toekomst te werken."
'Erkend als mensen'
Volgens de premier betekenen de excuses dat tot slaaf gemaakte Arubanen met terugwerkende kracht worden erkend als mensen die het recht hadden vrij te zijn. "Ze hadden het recht op vrijheid en zelfbeschikking en dat werd hun ontnomen. Ze worden erkend als slachtoffers van misdaad tegen de mensheid."
Wever-Croes vindt dat slavernij geen bron van schaamte mag zijn, maar een bron van trots en kracht. "Onze voorouders verdienen het om erkend te worden."
Premier Rutte bood vandaag zijn excuses aan voor het Nederlandse slavernijverleden. Hoe dat ging, zie je hier:
Zo bood premier Rutte excuses aan voor het slavernijverleden
Wever-Croes had ook kritiek op de aanloop naar de excuses. "Dit gedeelde verleden zorgt tot op de dag van vandaag voor wrijving binnen het koninkrijk. Nu hadden we onenigheid over de datum van 19 december."
"We werden hiermee overvallen toen we nog geen twee maanden geleden van het voornemen op de hoogte werden gesteld, zonder overleg met de betrokkenen en zonder dat we er zelf klaar voor waren", zei Wever-Croes. Ook wil de Arubaanse premier dat Suriname en de eilanden betrokken worden bij de verdere uitwerking van de plannen.
'Historische dag'
Activist Jerry Afriyie, onder meer bekend van de actiegroep Kick Out Zwarte Piet, spreekt van een historische dag na de excuses die premier Mark Rutte namens de regering had aangeboden voor het Nederlandse slavernijverleden. "Er zijn mooie en de juiste woorden gesproken, zeker als we kijken naar de aanloop waarin we zagen dat mensen niet begrepen werden."
Hoewel Afriyie de excuses als mooie stap ziet, verwacht hij niet dat mensen nu over het verleden heen kunnen stappen. "Maar het is belangrijk dat we nu met een andere houding met elkaar omgaan en dat we samen bij elkaar komen en naar de toekomst kijken. De overheid heeft in die toekomst nog wel werk te doen."
"Het makkelijkste hebben ze op zich genomen, maar nu moeten ze ook verder gaan. Het is belangrijk om met de nazaten in gesprek te gaan zodat de kinderen straks niet meer met 2-0 achterstaan", zegt Afriyie.
Voor de Curaçaose minister-president Gilmar ‘Pik’ Pisas betekenen de excuses van premier Mark Rutte dat er een nieuwe fase in de relatie tussen Nederland en Curaçao aanbreekt.
Toch wilde hij nog geen inhoudelijk reactie geven op de gegeven excuses van Rutte. Hij wil dat het parlement eerst reageert, voordat de regering een standpunt inneemt.
Tula
Pisas benadrukt het belang van het zelfbeschikkingsrecht van Curaçao en bedankte Tula, de leider van een slavenopstand in 1795, voor zijn strijd.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties) kondigde formeel eerherstel voor Tula aan. Nederland executeerde Tula na die slavenopstand. De invulling van het eerherstel zal in samenwerking met Curaçao gaan, liet Van Huffelen weten.
'Toespraak geeft erkenning aan slachtoffers'
Wouter Veraart, hoogleraar rechtsfilosofie aan de VU, zegt dat premier Rutte met terugwerkende kracht erkenning geeft aan de slachtoffers van slavernij als volwaardige personen. "Doordat hij benoemt dat de slavernij een misdaad tegen de menselijkheid was, geeft hij nu volledige erkenning aan deze mensen. Dat hij dit nu zo zegt, was wel iets boven mijn verwachting. Maar hij blijft wel erg vaag over de precieze rol van het landsbestuur in het verleden."
Dat Rutte zo vaag blijft, is volgens Veraart niet verrassend. "We weten daar ook nog gewoon te weinig van. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan. In dat opzicht zou je kunnen stellen dat dit nu te vroeg komt. Er zal volgend jaar nog wel het een en ander op dit gebied gebeuren."
Ook denkt Veraart dat Rutte het in zijn toespraak bewust niet had over de sociaaleconomische ongelijkheden. "Hij benoemde dat hij wil werken aan heling in het heden. Hij noemde daarbij onder andere racisme, bewustwording en onderwijs als aandachtsgebieden, maar niet sociaaleconomische ongelijkheid. Op deze manier bakent hij mogelijk de gebieden af waarover gesproken kan worden als het gaat om herstel."
