Koraalriffen rond Hawaï zijn nu verzekerd tegen stormschade

“Zonder menselijke interventie zullen veel koraalriffen ten ondergaan aan de verstoring die door dezelfde mens is aangericht”, stelt hoogleraar Robert Richmond, directeur van het Kewalo Marine Laboratory in Hawaï. Daarom hebben ze op Hawaï een opmerkelijk initiatief ontplooid: koraalriffen worden er verzekerd tegen schade door orkanen en stormen.

Mexico en Belize gingen de Verenigde Staten hierin voor en van hun ervaringen is geleerd. The Nature Conservancy (TNC), een ngo voor natuurbescherming, heeft de koraalriffen rond Hawaï verzekerd bij Munich Re. Bij een storm met een windsnelheid van meer dan vijftig knopen, ruim 92 kilometer per uur, keert de verzekeringsmaatschappij automatisch uit. Ligt het aantal knopen hoger, dan wordt het schadebedrag ook hoger, tot een maximum van 2 miljoen dollar.

In de verzekeringspolis wordt ervan uitgegaan dat bij zo’n storm altijd schade is aan de riffen. Normaal gesproken moet bij schadeverzekeringen eerst de schade worden vastgesteld en daarna bepaald worden wat de kosten zijn. Dit kost tijd, maar die is er niet als het om herstel van het rif gaat. In Mexico duurde het een jaar voor het geld beschikbaar was, nu volgt de uitkering binnen een paar dagen.

Puin van ingestorte huizen

“Hawaï is in 2014, 2015 en 2019 getroffen door zware orkanen met veel schade aan de door de stijging van zeewatertemperatuur als gevolg van de klimaatopwarming toch al verzwakte koraalriffen. Daardoor verbleekt het koraal en gaat het leven eruit”, vertelt Richmond, een expert als het gaat om koraalriffen en de bescherming ervan.

Hij legt uit dat er verschillende vormen van schade kunnen optreden. Soms wordt het rif bedekt door puin dat van ingestorte huizen van de kust komt. Ook kunnen koraalbanken onder de modder en het zand komen te liggen en verstikken. In de meeste gevallen is er sprake van stukgeslagen koralen, die in takjes verspreid over de bodem liggen. “Het gaat altijd om grote gebieden, van een tiental vierkante kilometer tot honderden”, zegt Richmond vanuit Honolulu.

Omdat het schadebedrag vrijwel meteen beschikbaar komt, kan een klein leger aan duikers ingehuurd worden. Onmiddellijk wordt onder water vastgesteld wat er moet gebeuren, variërend van het rif schoonmaken tot het verzamelen van zo veel mogelijk stukjes koraal die zijn afgebroken en nog leven.

Koraaltakjes vastlijmen aan de bodem

Indien mogelijk lijmen de duikers die afgebroken koraaltakjes met een speciaal gefabriceerde specie weer vast aan de bodem, de rotsen of het rif, zodat ze verder kunnen groeien en het koraal zich kan herstellen. Dit moet wel binnen een aantal dagen gebeuren, voordat het losse koraal afsterft.

Als de koraaltakjes niet vast te maken zijn, worden ze meegenomen naar speciale kwekerijen in Hawaï. Daar kunnen ze rustig herstellen en groeien. Als ze weer gezond zijn, worden ze op een later tijdstip alsnog teruggeplaatst. Zo wordt gepoogd met het verzekeringsgeld het koraalrif te redden.

“Het belangrijkste is niet enkel en alleen de reddingsoperatie”, zegt Richmond. “Je moet ook kijken waarom het rif is verzwakt. Vroeger kon koraal zich prima zelf herstellen na een zware storm. We proberen nu al de onderliggende oorzaken op te sporen en bij nieuwe schade tot een structurele aanpak te komen, zodat riffen zich daarna beter kunnen herstellen.”

Boten trekken met ankers koraal stuk

Zo wordt er gezocht naar koraalsoorten die beter bestand zijn tegen de opwarming van de zee. Overbevissing is een probleem, waardoor de riffen minder vissoorten kennen en algen de koralen kunnen overwoekeren. Toerisme kan ook een schadepost vormen, doordat stukken koraal worden meegenomen door plezierduikers. Boten trekken met hun ankers riffen kapot. De oorzaken zijn legio. Richmond heeft al veel scenario’s voor koraalriffen rond Hawaï uitgewerkt om tot structureel herstel te komen.

Dat het nodig is, weet hij uit eigen ervaring. “In het Caribisch gebied, waar ik in de jaren zeventig van de vorige eeuw onderzoek deed, was van de koraalriffen gemiddeld nog 70 procent over. Nu is dat hooguit 5 tot 2 procent.”

Koraalriffen vertegenwoordigen ook een grote economische waarde en beschermen de kust tegen overstromingen. Gezonde koraalbanken vangen de hoge golven op bij een storm, net zoals in Nederland de duinen en de dijken dat doen. Alleen al uit eigenbelang zou de mens de koraalriffen dus moeten redden. In gezonde riffen zit ook een veelheid aan vissen, die het inkomen en eten vormen van lokale vissers.

Een ark voor zeldzame koralen

Nu de mens de meeste koraalriffen in de wereld ernstig heeft beschadigd, is het tijd voor ingrijpen door de mens om het definitief afsterven van koralen te voorkomen. Alleen al in de wateren van Hawaï komen 65 soorten koralen voor, waaronder zeer zeldzame. Honolulu kent een ark voor koralen, waar soorten worden opgeslagen om ze te kunnen laten groeien en terugplaatsen. Dat is een biobank met ook koralen die alleen voorkomen in de wateren van de Stille Oceaan rond Indonesië en de Filippijnen.

Richmond ziet verzekeringen als een nieuwe vorm van financiering van natuurbescherming, en niet alleen voor koraalriffen. De verzekeringsmaatschappijen doen dit ondertussen niet uit liefde voor de natuur. Ze berekenen de statistische kans op bijvoorbeeld een orkaan en stemmen daar de verzekeringspremie op af.

Lees ook:

Om koraalriffen te redden van hun ondergang proberen deze wetenschappers nieuw koraal te kweken.

Het gaat hard met de ondergang van de koraalriffen in de oceanen. Wetenschappers zoeken methoden om het tij te keren en boeken voorzichtige succesjes.