Geen straf voor Curaçao, maar meer samenwerking

Curaçao lijkt onder een straf voor de aanhoudende problemen met de begroting uit te komen. De Rijksministerraad, waarin de Koninkrijksregering vergadert, stelde vrijdag een besluit over het geven van een ‘aanwijzing’ formeel met drie weken uit. En staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) kondigde na de vergadering aan dat Nederland Curaçao meer wil gaan helpen met het oplossen van de financiële problemen. Daarmee is een strafmaatregel een stap verder weg.

Lees ook Haagse Zaken: Gezeik in het Koninkrijk

De Rijksministerraad, waarin Nederland als grootste land een beslissende stem heeft, sprak vrijdag over het advies van het College financieel toezicht (Cft) om Curaçao een aanwijzing te geven. Dat zou hebben betekend dat Curaçao binnen een bepaalde tijd aanzienlijk moet bezuinigen. Het Cft, dat namens het Koninkrijk controleert of de eilanden hun begrotingen op orde hebben, gaf dit advies omdat Curaçao voor het derde jaar op rij afstevent op een begrotingstekort, terwijl de eilanden zo’n tekort niet mogen hebben.

Lees ook Nederland intensiveert bemoeienis met Curaçao

Een aanwijzing geldt als een zwaar middel en zou de relatie tussen Den Haag en Willemstad, die de afgelopen jaren sterk verbeterde, onder druk kunnen zetten. In januari tekende de Curaçaose premier Eugene Rhuggenaath nog een samenwerkingsovereenkomst met premier Rutte. Knops zegt nu dat Nederland en Curaçao die overeenkomst „verder gaan uitwerken”. „Dat is wat Curaçao nu echt nodig heeft”, aldus Knops. Nederland gaat onder meer helpen bij het efficiënter maken van het overheidsapparaat en het op orde brengen van de belastinginning.

Het uitblijven van de aanwijzing op dit moment is een grote overwinning voor Curaçao. Die werd alom verwacht omdat er al dagen een concept-tekst van een aanwijzing circuleerde. Premier Rhuggenaath reisde woensdag op het laatste moment naar Den Haag af om de Rijksministerraad te kunnen bijwonen en de sanctie van tafel te krijgen. Hij zegt „heel blij” te zijn en spreekt van „een grote, belangrijke stap”.

Curaçao wijst naar Venezuela

Curaçao erkent dat de begroting al te lang niet op orde is, maar zegt dat het al aan bezuinigingen werkt en stelt dat de crisis in Venezuela een grote impact heeft op de Curaçaose economie en overheidsfinanciën. Curaçao heeft te maken met een instroom van Venezolaanse migranten, en de olieproductie in raffinaderij Isla, in handen van Venezuela, is zo goed als stil komen te liggen.

Willemstad had de Rijksministerraad daarom gevraagd gebruik te maken van een speciaal artikel in de Rijkswet financieel toezicht, dat uitzonderingen op de begrotingsregels mogelijk maakt in geval van „buitengewone gebeurtenissen, waaronder natuurrampen”. Dit artikel werd eerder ingeroepen toen Sint Maarten in september 2017 werd getroffen door orkaan Irma.

Hoewel het besluit over het inroepen van dit artikel vrijdag ook werd uitgesteld, erkende Knops dat Venezuela „echt z'n impact” heeft op de Curaçaose economie en samenleving.

IMF vreest ‘ondermijning’ groei

Gezaghebbende instanties waarschuwden eerder dat een aanwijzing de toch al zwakke Curaçaose economie, die twee jaar op rij met 3,5 procent kromp, verder zou kunnen schaden. Het Internationaal Monetair Fonds schreef vorige week in een rapport over Curaçao nog dat het bezuinigingstempo dat het Cft vraagt „groei verder kan ondermijnen”.

Het Koninkrijk kan een aanwijzing opleggen sinds de nieuwe staatkundige verhoudingen uit 2010. De Nederlandse Antillen werden toen opgeheven en Curaçao en Sint Maarten werden autonome landen binnen het Koninkrijk. Nederland schold de Antilliaanse schuldenberg van 1,7 miljard euro kwijt, in ruil voor toezicht op de financiën van de landen om nieuwe schulden te voorkomen en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Curaçao kreeg één keer eerder een aanwijzing, in 2012. Toen werd de regering van het land geleid door oud-premier Gerrit Schotte, die vorig jaar definitief veroordeeld werd tot een celstraf van drie jaar voor corruptie en witwassen.