Opinie: Bonaire, Saba en Sint-Eustatius hebben geen nieuwe commissie nodig, maar bestaanszekerheid

Ongeveer 40 procent van de werknemers in ons land beschouwt zijn baan als onnodig of betekenisloos. Om met de volksmond te spreken: een ‘bullshitbaan’. Wij kunnen ons zo voorstellen dat ook de leden van de per 1 maart ingestelde ‘Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland’ hun nieuwe nevenfunctie zo kwalificeren. Recente uitspraken van staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties) maken de uitkomsten van het onderzoek van deze commissie namelijk op voorhand tandeloos. Alwéér.

De commissie is op verzoek van de Kamer ingesteld om onderzoek te doen naar de vraag wat huishoudens op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius (BES) nodig hebben om rond te kunnen komen. Wat ruim 40 procent van onze bevolking nu niet lukt. In tegenstelling tot Europees Nederland, is er voor onze gemeenten – ook onderdeel van Nederland – geen menswaardig minimumloon, geen fatsoenlijke bijstand en geen leefbare AOW.

Ondanks het werk van een eerdere commissie, ondanks eerdere berekeningen en ondanks een stapel rapporten waar je de hele A2 mee kunt bekleden, kwam er voor onze eilanden nooit een sociaal minimum. Al dertien jaar niet.

Wel komen er elk jaar weer Kamerleden, bewindspersonen en ambtenaren naar onze gemeenten. Een prettige bestemming voor een werkbezoek. Iedereen constateert bij vertrek dat de armoede inderdaad schrijnend is en dat er echt wat moet gebeuren en daarna wachten wij weer braaf op de volgende delegatie die dan weer hetzelfde concludeert. Enzovoort.

Armoede toegenomen

Nu wéér een nieuwe commissie. Die was nog nauwelijks begonnen of de leden konden deze maand al in een brief van Van Huffelen lezen dat de kans groot is dat ook dit rapport in een la zal verdwijnen. De brief van de staatssecretaris is een reactie op een oproep van het College voor de Rechten van de Mens, ook al de zoveelste. Kern van die oproep: neem nu eindelijk en zo snel mogelijk concrete maatregelen om tot bestaanszekerheid in de drie zuidelijke gemeenten te komen. De armoede op de eilanden is onder Nederlands bewind namelijk alleen maar toegenomen.

Er volgde een rammelende reactie van de staatssecretaris, een optelsom van halve waarheden – zoals het plafond voor energieprijzen dat geen echt plafond is – en van (de kosten van) niet werkende maatregelen van de afgelopen dertien jaar. Maatregelen waarmee verschillende kabinetten in lijn met het aloude principe van water naar de zee dragen, armoede inderdaad probeerden te bestrijden, maar waarvan elk positief effect uitbleef. Zo lang er aan de inkomstenkant niet rigoureus wordt ingegrepen – dat zou de staat een paar miljoen per jaar kosten – is het dweilen met de kraan open. En toch spiegelt Van Huffelen een en ander voor als succesvol.

Maar de oplettende lezer ziet in de reactie van Van Huffelen ook een winstwaarschuwing. Op z’n Haags zegt de staatssecretaris namelijk dat het kabinet niet van plan is om de aanbevelingen van de commissie op korte termijn om te zetten in een gelijkwaardig sociaal minimum. Het rapport dient, zo schrijft ze, als fundament voor ‘een politiek gesprek’. Over de rapporten van Regioplan in 2018 en Nibud in 2014, waarin de kosten van levensonderhoud eerder al in beeld werden gebracht, vond daarna ook ‘politiek gesprek’ plaats. Bijna een heel decennium.

Dubbele banen

De leden van de Eerste en Tweede Kamer staan erbij en kijken ernaar. Zelfs de oplossing voor een relatief overzichtelijk probleem – bestaanszekerheid organiseren voor de 27 duizend inwoners van de drie zuidelijke gemeenten – wordt al dertien jaar lang uitgesteld. En voor de duidelijkheid: elk van die jaren leven zo’n 11 duizend kinderen, vrouwen en mannen in onze gemeenten in armoede, ondanks dubbele banen. Elk jaar dat de regering vooruitschuift, zegt ze dus: ‘Hou nog maar lekker een jaartje vol.’ Óók de PvdA in het vorige kabinet, ook D66 en de ChristenUnie – dat nota bene de minister voor Armoede mocht ‘leveren’ – in het huidige kabinet.

De leden van de tandeloze commissie, ondertussen, kunnen tenminste rekenen op een comfortabele vergoeding. Het is adembenemend en inmiddels woest makend. Dat het overkoepelend vakbondsorgaan Usibo, alle partijen in de Eilandsraad en een aantal grote werkgevers zich in deze ronde achter de werkende bevolking scharen, is een veeg teken. Wij horen sinds 2010 bij Nederland en niets rechtvaardigt deze voortdurende achterstelling. Leden der Staten-Generaal: roert u!