Oppositie kan leger niet losweken van Maduro

Even leek het alsof de militairen het document met de amnestiewet van hem wilden aannemen, zegt parlementariër Ismael García als hij wegloopt bij het hoofdkwartier van het Venezolaanse leger in Caracas. „Toen begonnen ze te twijfelen en durfden ze het papier uiteindelijk toch niet aan te pakken”, mompelt hij teleurgesteld tegen een groep omstanders.

Deze zondag gaan burgers en parlementariërs door het hele land langs bij politieagenten, militairen en andere overheidsfunctionarissen. Ze overhandigen hen de amnestiewet die de Nationale Assemblee vorige week aannam. Woensdag riep Juan Guaidó zich als parlementsvoorzitter uit tot ‘interim-president’, als vervanger van de regerende autocraat Nicolás Maduro. Guaidó kreeg snel steun van de VS, Canada en een elftal Latijns-Amerikaanse landen. Met het aanbod van amnestie beogen Guaidó en zijn aanhangers ook de ordetroepen los te weken van Maduro.

„Dit is het moment. Als iedereen de wet uitdeelt aan familieleden of vrienden die bij de politie of het leger werken kan er een kettingreactie komen”, zegt Jean Mayora, coördinator bij de oppositiepartij van Guaidó. Mayora geeft uitleg over de wet aan een kerkganger in de San José-kerk, waar Guaidó zojuist onder grote belangstelling naar binnen is gegaan. „Welkom in het huis van God”, zegt de priester in groen habijt terwijl hij Guaidó enthousiast welkom heet op de voorste bankjes.

„De legertop heeft geweigerd de amnestiewet aan te nemen”, zegt Juan Guaidó als hij na de kerkdienst buiten massa mensen toespreekt. „Daarom roep ik ze vanaf nu op om niet meer het vuur te openen op burgers. Jullie moeten de mensen beschermen en niet aanvallen. Dit is een bevel”, aldus de zelfverklaard interim-president, wiens oproep met luid applaus wordt ontvangen.

Openluchtvergaderingen

Met het bezoek aan de kerk, belangrijk in het katholieke Venezuela, toont Guaido zich opnieuw in het openbaar, na eerst enkele dagen ondergedoken te hebben gezeten. Zaterdag was hij al aanwezig bij een van de zogenoemde cabildos abiertos. Met deze volksvergaderingen in de buitenlucht, op pleinen, parken en sportvelden, wil de oppositie het momentum vasthouden. De ordetroepen grepen er niet tegen in.

Gedeputeerde Cipriano Heredia zoekt nog snel een stopcontact om zijn mobiel op te laden voor hij zaterdagmiddag een paar honderd mensen toespreekt in het Parque Teque Teque, een sportpark in het oosten van Caracas. Onder een afdak houden de mensen eerst een minuut stilte voor de intussen ruim veertig slachtoffers van het politiegeweld.

Mercedes Hidalgo-Lima, een studente geschiedenis gehuld in de Venezolaanse vlag, luistert aandachtig. „We hebben de oproep ontvangen via WhatsApp en Messenger. Een geluidsopname waarin deze bijeenkomst werd aangekondigd. Op de tv zie je alleen nieuws over Maduro, hij beheert de kanalen.” „We doen wat Guaidó en de parlementariërs ons vragen. De verandering moet van ons, de bevolking, komen.”

Dit weekend verstreek de deadline die Maduro woensdag stelde aan Amerikaanse diplomaten om binnen 72 uur het land te verlaten. Hij gaf het dit bevel, nadat de VS als eerste land Guaidó erkenden als interim-leider van Venezuela. Zaterdag krabbelde Maduro plotseling terug. De VS mogen voorlopig een diplomatieke zaakwaarnemer in Caracas houden.

Chavismo blijft

Hoofdredacteur José Gregorio Yepez haalt sceptisch zijn schouders op over de pogingen van de oppositie om de macht naar zich toe trekken. Zijn nieuwssite Contrapunto is volgens hem neutraal, maar jarenlang werkte hij bij Ultimas Noticias een links, regeringsgezind medium. Yepez komt zelf uit een communistische familie en noemt zich aanhanger van Maduro’s voorganger Hugo Chávez, die hij ook persoonlijk kende. „Het grote protest van vorige week was indrukwekkend, en dat zeg ik zelfs als chavista maar op deze cabildos komen maar een paar honderd mensen af zie ik. Niet indrukwekkend”, vindt Yepez.

Tegelijkertijd is de hoofdredacteur kritisch op Maduro, omdat die er niet in geslaagd is de economisch problemen aan te pakken. Yepez: „Wat er nu gebeurt, helpt Venezuela niet verder. Het land is compleet gepolariseerd en het is alsof het buitenland, met name de Verenigde Staten, nu bepaalt wat hier gebeurt. Ik noem dit een couppoging. Laten we de weg van de dialoog volgen en niet anderen zeggenschap geven over onze autonomie. Dan zijn we verloren.”

De afgelopen jaren is intensief onderhandeld tussen Maduro en de oppositie op de Dominicaanse Republiek, maar dit leverde niets op. Toch is het volgens Yepez niet te laat om aan tafel te gaan zitten. „Bovendien, wie hier uiteindelijk ook aan de macht komt, die zal moeten dealen met het chavismo.”

Deze revolutionaire-linkse ideologie, gecreëerd door Chavez rond de figuur van de bevrijder Simón Bolívar, is diep geworteld in het land. „Het zit in onze geesten. Al haal je Maduro weg en zet je Guaidó neer, dan zullen mensen in moeilijke tijden teruggrijpen op Chávez en diens leer. De oppositie weet ook niet hoe ze het leger moet bereiken. Ze komen uit twee compleet verschillende werelden.”

Gejuich na desertie attaché

Op zaterdag vindt niet ver van Yepez’ redactie op een straathoek een andere volksvergadering plaats. Honderden bezoekers luisteren naar parlementariër Gilber Caro, een populaire politicus. Als het nieuws binnensijpelt dat de Venezolaanse militair attaché in Washington zich achter Guaidó schaart, breekt spontaan gejuich uit. „Dit is een begin, het is moedig. Laten we hopen dat de andere militairen hier in het land zijn voorbeeld volgen”, roept Caro vanaf een klein podium.

De hele dag zijn er dit soort kleine en grotere vergaderingen in het hele land, in Caracas alleen al zijn er zo’n twintig bijeenkomsten. De aanwezigen snakken naar informatie over wat de volgende stappen zijn, ze zijn bereid de straat opnieuw op te gaan. „Het is nu of nooit. Internationale steun is prettig, maar de verandering moet van binnenuit, van ons komen”, zegt Aviud Morales, radiojournalist.

De parlementariërs die uiteenzetten wat de route is naar nieuwe verkiezingen, krijgen bezorgde vragen. „’s Nachts valt de politie onze wijken in, op zoek naar onze jongeren die protesteren. Hoeveel doden moeten er nog vallen, wanneer nemen jullie écht de macht over?” vraagt een moeder uit een sloppenwijk bezorgd.

Als het aan de gedeputeerde ligt gebeurt dat snel, maar een planning kan hij niet geven. „Wij vinden dat Maduro eerst weg moet, want onder zijn auspiciën verkiezingen uitschrijven heeft geen zin”, zegt Caro. „Dat moet door een onafhankelijke organisatie gebeuren, bijvoorbeeld onder toezicht van het buitenland. Er moet een overgangsregering komen en dan vrije verkiezingen. De regering van Maduro probeert tijd te rekken door te proberen nog aan de onderhandelingstafel te gaan zitten, maar daarvoor is het te laat.”